Tinh thần phản biện

Madisyn Taylor

Nhiều người thấy e ngại khi phải xem xét lại những niềm tin bấy lâu nay mình trân trọng hay nhận thức thẳng thắn về thực tại. Song, đánh giá lại những vấn đề sẽ giúp ta duy trì đầu óc linh hoạt, mạnh mẽ. Tinh thần ta sẽ xơ cứng, gò bó, tù túng nếu chỉ quen nhìn nhận sự việc theo một chiều, không biết mở lòng đón nhận những khả năng mới. Tâm trí cởi mở tức là sẵn sàng phản biện mọi việc, kể cả những việc tưởng là hiển nhiên.  

Khi sẵn sàng xem xét lại cả điều ta biết chắc mình đúng, ta sẽ bớt tự mãn, tâm trí và tấm lòng thêm cởi mở để thấu hiểu mọi người, thấu hiểu những điều từng xa lạ với ta. Theo Đức Phật, biết cởi mở tức là tâm bắt đầu giác ngộ, khơi gợi những khả năng mà ta không thể thấy được nếu cứ mãi quan niệm mọi việc đương nhiên phải thế.

Sẵn sàng phản biện mọi việc không có nghĩa là ta không tin hay ngờ vực tất cả mọi chuyện. Nó chỉ nhắc nhở ta nên khiêm tốn thừa nhận rằng thật ra ta hiểu biết rất ít về những việc ta tưởng là quen thuộc.

Hầu hết mọi cách tân trong lịch sử loài người đều xuất phát từ việc phản biện một niềm tin, một truyền thống đã được thời gian củng cố. Việc này làm sáng tỏ những chân lý mới, phương pháp mới, chuẩn mực đạo đức và hành vi luân lý mới. Quyết tâm mở lòng để tìm hiểu cuộc sống sẽ đưa ta đến những đổi thay, chân lý mới cho riêng ta. Những điều ta hy vọng cũng luôn sẵn sàng đón nhận sự phản biện từ ta. Tất cả vì sự phát triển của chính ta.