THAM Ô TỪ TRONG TRỨNG NƯỚC

Trong Quốc Tử Giám ở kinh thành, có một viên trợ giảng tên Nam Xương. Một hôm, trong khi đang dạo phố, anh thấy một chàng trai trẻ đang đếm tiền mua sách Lã Thị Xuân Thu, đúng lúc ấy, một đồng tiền rơi xuống đất, anh liền bước tới đạp lên đồng tiền đó và đợi đến khi chàng trai trẻ đi xa hẳn,  anh mới cúi nhặt đồng tiền. Một cụ già ngồi bên cạnh đã chứng kiến toàn bộ sự việc  liền đứng dậy, hỏi tên anh ta, cười nhạt rồi bỏ đi.

Nhiều năm sau, anh lên kinh ứng thí cầu quan và được bổ nhiệm chức tri huyện Giang Tô. Anh lên đường đến huyện Giang Tô nhậm chức, đến nơi anh phải báo cáo tuần phủ. Tuần phủ Giang Tô lúc bấy giờ là Thang Tiềm Am. Tuy đã xin được cầu kiến nhiều lần nhưng vị tuần phủ vẫn không cho tiếp kiến mà chỉ bảo sai nha truyền lệnh rằng anh không cần đến nhậm chức nữa. Nguyên nhân là vì anh đã bị đưa vào danh sách trong sổ đỏ cấm làm quan. Nam Xương vô cùng thắc mắc, anh hỏi: "Sao lại như thế?"

Sai nha trả lời: "Đã phạm tội tham ô".

Anh nghĩ bụng, mình chưa từng nhậm chức sao lại phạm tội tham ô được? Chắc chắn có sự nhầm lẫn nào đây, bèn xin triệu kiến quan tuần phủ lần nữa để được giải thích. Sai nha vào bẩm tuần phủ rồi trở ra nói: "Chẳng lẽ anh không nhớ chuyện xảy ra tại tiệm sách năm xưa hay sao? Khi còn là tú tài, anh đã tham từng đồng tiền một, bây giờ may mắn được làm quan, chẳng phải anh sẽ tìm cách bòn rút tiền của dân chúng, trở thành tên trộm đội mũ ô sa? Hã trả lại ấn quan ngay!" Lúc này anh mới nhớ, cụ già hỏi tên anh năm ấy chính là tuần phủ Tiềm Am , anh quá xấu hổ, từ quan trở về.

Chưa nhậm chức đã bị cách chức là một việc ngoài sức tưỡng tượng. Ta có thể nhìn thấy ngay đạo đức của một con người từ những việc làm vô cùng nhỏ nhặt. Mẫu mực trong mọi hoàn cảnh là điều kiện quan trọng để quyết định thành công của một người.