Lòng tự trọng của loài chó

Năm ấy tôi quen một huấn luyện viên dạy chó nghiệp vụ trong quân đội. Tôi hỏi anh: 'Loại chó thông minh nhất có thể đạt được tới trình độ như thế nào?'. Anh trả lời: 'Trừ chuyện không biết nói ra, chúng không khác gì người'. Rồi anh kể cho tôi nghe một chuyện mà đến nay tôi vẫn còn nhớ như in. Trong doanh trại của anh có một con chó cực kỳ thông minh tên là Đen. Để trắc nghiệm năng lực phản ứng của nó, một hôm mấy huấn luyện viên (HLV) dạy chó nghĩ ra một biện pháp đặc biệt. Họ chọn hơn chục người xếp thành một hàng, sau đó cử 1 người trong số đó vào trong doanh trại 'lấy cắp' một vật đem giấu đi rồi lại trở về đứng trong hàng. Khi mọi việc đã xong xuôi, HLV dắt con Đen đến, bảo nó đi tìm vật bị mất. Con Đen chạy đi, chỉ một loáng sau đã thấy nó ngoạm vật kia mang đến. HLV cả mừng vỗ vỗ lên đầu nó tỏ ý khen ngợi. Rồi anh chỉ tay vào hàng người kia, bảo con Đen đi tìm kẻ đã lấy cắp vật ấy.

Nó chạy đến dí mũi hít hít ngửi ngửi hết người này đến người khác, chẳng mấy chốc đã cắn quần một anh lôi ra ngoài hàng, đúng là anh 'kẻ cắp' kia. Phải nói rằng như vậy con Đen đã hoàn thành trọn vẹn nhiệm vụ được giao nhưng HLV lại cứ một mực lắc đầu bảo nó: 'Không, không phải người ấy! Tìm lại đi!'. Con Đen tỏ ý hết sức ngạc nhiên, mắt nó ánh lên nỗi nghi hoặc, thắc mắc vì nó tin chắc rằng mình không hề tìm nhầm người nhưng mặt khác nó lại tuyệt đối tin tưởng vào HLV của mình. 'Không phải người ấy! Đi tìm lại đi!' - HLV khăng khăng bảo. Con Đen tin vào huấn luyện viên, nó quay lại tìm... Nhưng sau nhiều lần thận trọng ngửi đi ngửi lại, cuối cùng nó vẫn cứ cắn quần anh chàng kia lôi ra. 'Không! Không đúng!' - Huấn luyện viên lại lắc đầu. Tìm lại đi! Con Đen mỗi lúc một thêm nghi hoặc, đành chạy lại chỗ hàng người kia. Lần này nó đánh hơi ngửi rất lâu, rất lâu để xác định ai là kẻ cắp.

Sau cùng, nó đứng lại bên cạnh anh 'kẻ cắp' kia rồi quay đầu nhìn HLV, tỏ ý - 'Tôi cảm thấy chính là người này đây...'. 'Không! Tuyệt đối không phải người ấy!', HLV lại quát to, nét mặt trở nên nghiêm nghị. Lòng tự tin của con Đen bị đập tan tành. Dĩ nhiên nó tin vào HLV hơn là tin vào bản thân nó. 'Nó ở trong hàng người ấy đấy! Mau tìm ra ngay!' - HLV quát lên. Con Đen vô cùng thất vọng chán nản. Nó dừng lại bên chân mỗi người một lúc, nhìn nhìn ngó ngó xem người đó có giống tên kẻ cắp hay không, rồi quay đầu nhìn ánh mắt của HLV. Cuối cùng, khi nó nắm bắt được một chút xíu biến đổi trong ánh mắt của HLV, nó cắn quần người đứng bên cạnh và kéo ra. Tất nhiên, lần này thì nó đã nhầm. Nhưng HLV của nó cùng mấy người kia thì lại cười ha hả. Tiếng cười khiến con Đen trở nên lú lẫn.

Sau cùng HLV gọi 'kẻ cắp' bước ra ngoài hàng, rồi bảo con Đen: 'Lần đầu mày tìm đúng rồi, nhưng mày sai ở chỗ không kiên trì mình đúng...'. Một điều khiến HLV và tất cả mọi người có mặt lúc ấy vô cùng kinh ngạc, vô cùng ân hận là ngay trong khoảnh khắc ấy họ đã nhìn thấy một sự việc xúc động. Đó là khi con Đen hiểu ra chuyện vừa rồi là một vụ lừa dối, nó 'ngoào' lên một tiếng vô cùng đau khổ, mắt ứa ra những giọt nước mắt nóng hổi. Sau đó nó ủ rũ gục đầu nặng nề, thui thủi từng bước bỏ đi... - Đen! Đen! Mày đi đâu thế hả? HLV sợ hãi đuổi theo hỏi tới tấp. Con Đen chẳng hề đoái hoài tới người rèn dạy nó, cứ cắm cúi đi ra khỏi doanh trại. - Đen! Đen! Tao xin lỗi mày! - HLV van nài. Nhưng con Đen chẳng hề xúc động, nó không thèm ngoái lại nhìn chủ mình. - Đen! Đừng giận! Tao chỉ đùa mày một tí thôi mà! Anh này vội chạy đến ôm lấy con chó, nước mắt bắt đầu rơi. Con chó giãy giụa tuột ra khỏi vòng tay của người dạy mình. Lúc bấy giờ mọi người mới hiểu ra: Dù chỉ là con chó nhưng nó cũng có tự trọng!