 |
| Nụ cười hồn hậu của một người bán kẹo kéo miền Tây |
Trải nghiệm tốt hay xấu về Việt Nam – khó có thể nói bên nào
nhiều hơn, vì những gì nghe được rốt cục cũng chỉ là kinh nghiệm cá
nhân.
1. Du khách nước ngoài và Việt Nam.
Tôi gặp vài bạn du khách đã từng đến Việt Nam và có ấn tượng
vô cùng xấu về đất nước tôi. Xấu đến mức họ liên tục nói về Việt Nam như một
kinh nghiệm rất tệ. Ví dụ như:
- Đánh giày: Mời chào 2 đồng, đánh giày xong đòi 4 đồng.
Kết luận: Đồ lừa lọc ranh con!
- Đi thuyền: Người phụ nữ chèo thuyền suốt dọc đường cứ
kể lể gia cảnh. Lúc kết thúc chuyến đi, bạn du khách đưa tiền và cô chèo thuyền
trề môi ra hiệu là ít quá. Kết luận: Đồ vô lễ!
- Trên phố: Chèo kéo đến mức níu chân níu tay, cãi cọ.
Kết luận: Quá lằng nhằng!
Tôi (và chắc bạn cũng vậy) hoàn toàn có thể hình dung được
những sự việc mà các bạn du khách ấy kể.
Nhưng tôi cũng gặp một số bạn rất thích Việt Nam. Thích theo
kiểu “Trời, cà phê ở đó là ngon nhất quả đất”, hay “Bún bò, ngày nào tui cũng
ăn bún bò”. Hoặc như David bạn tôi, ông hỏi đường và được chị bán
cơm tấm lấy xe máy chở đến tận nơi. Hoặc như Glyn, ông đến Việt Nam cả chục lần,
có bạn bè thân quý là những người bán dạo ở khu Đề
Thám.
Trải nghiệm tốt hay xấu về Việt Nam – khó có thể nói bên nào
nhiều hơn, vì những gì nghe được rốt cục cũng chỉ là kinh nghiệm cá nhân của
tôi. Nhưng có một điều là khi nghe một người nước ngoài bảo rằng đất nước tôi
quá tệ hoặc quá tuyệt, trước hết tôi phải nhìn xem người đó là ai đã.
Ngay lần đầu đặt chân đến Mexico, tôi đã được lái taxi ở sân
bay “chào mừng” bằng một cú lừa: Đưa địa chỉ và hỏi giá, anh bảo 200 peso. Trèo
lên xe chạy được một đoạn, anh ra hiệu bảo 400 peso. Nhưng Mexico vẫn là một đất
nước xinh đẹp và đầy thú vị.
Thật ra, với tư cách là một du khách, tôi cho rằng mình chỉ
tiếp xúc với một bề mặt rất nhỏ của đất nước đó. Một xã hội luôn phức tạp và đa
chiều hơn rất nhiều so với những gì mà một du khách có thể nhìn thấy.
Tôi cũng gặp vài chuyện bực mình ở một số đất nước. Nhưng
đơn giản là bạn không thể đến Ấn Độ với niềm hy vọng sẽ nhìn thấy một đất nước
sạch sẽ ngăn nắp như Singapore, người dân cư xử lễ nghĩa như Nhật Bản, và thức
ăn thì hợp khẩu vị như ở nhà mình. Ấn Độ là Ấn Độ, bạn có thể thích hoặc không
thích, nhưng khó có thể đòi hỏi đất nước đó phải thay đổi cho phù hợp với niềm
mong mỏi của bạn.
2. Người Việt mình và nước Việt
mình.
Mẫu câu phổ biến nhất tôi vẫn hay nghe là: “Ở Việt Nam
thì…”, “Người Việt thì…”. Người ta than phiền từ hệ thống chính trị, y tế, chuyện
tham nhũng, giao thông, ô nhiễm cho đến chuyện con chó, con mèo trên cơ sở so
sánh với một quốc gia phát triển nào đó.
“Ở Mỹ thì…”, “Ở châu Âu thì…”. Có một nghịch lý là những người
than phiền nhiều nhất thường là những người hưởng nhiều lợi ích hơn trong xã hội.
Họ được học hành tử tế, có công ăn việc làm tốt đẹp, có cơ hội đi đó đây để
nhìn thấy Mỹ hay châu Âu ra sao. Còn những người thực sự nghèo khổ thì đang phải
vật lộn đâu đó kiếm cơm, thay vì ngồi than phiền trên Facebook.
Nhưng than phiền có lẽ là thói xấu chung của loài người chứ
không chỉ riêng người Việt. Tôi đã nghe những người Canada, Mỹ và Anh mỗi khi
nhắc về đất nước mình thì luôn đi kèm với những phát biểu đầy bất bình về chính
phủ, luật pháp, thuế, người nhập cư...
Đúng là có những đất nước giàu có hơn, văn minh hơn, hệ thống
an sinh xã hội tốt hơn so với những nước khác. Nhưng với một người hay than phiền,
thì có lẽ không nơi nào trên trái đất này đủ tốt để sinh sống.
Tôi đọc được một câu chuyện ý nghĩa trên
blog.
Người kể là một anh hay đi du lịch, tôi biết anh ấy đến anh
vì thường theo dõi một diễn đàn du lịch. Anh kể chuyện gặp một cặp vợ chồng già
người Việt đi thăm con ở nước ngoài, đang rối rắm tại sân bay với mớ hành lý phải
đóng tiền quá cước lên đến cả ngàn đô la. Các cụ không biết tiếng Anh, và dĩ
nhiên cũng không biết những phép tắc đi lại. Các cụ cãi cọ ầm ĩ bằng
tiếng Việt, gây chút ít tắc nghẽn ở quầy check-in. Vì cùng là người
Việt, nên anh bước ra làm phiên dịch cho các cụ và nhân viên sân bay, rồi tự
nhiên lại trở thành người giúp các cụ tháo dỡ và đóng gói lại mớ hành lý theo
hướng dẫn của sân bay để giảm tiền quá cước. Trong lúc đó, những người Việt
xung quanh chỉ đứng nhìn, còn hai cụ thì khi xong việc cũng không cảm ơn. Nhưng
kết thúc câu chuyện, anh viết rằng có lẽ hàng không Việt Nam nên có một buổi hướng
dẫn những người lớn tuổi – những người lần đầu ra nước ngoài để họ biết phải
làm gì và không nên làm gì.
Dĩ nhiên, hàng không Việt Nam chắc không đọc câu chuyện anh
viết. Nhưng tôi nghĩ thái độ và hành động của anh bạn đó đáng trân trọng hơn
nhiều so với việc chỉ nhìn sự việc và lặp lại mẫu câu “Ở Việt Nam thì…” và “Người
Việt thì…”.
Mít tờ Đỗ
Viết từ Playa Del Carmen, Mexico
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét