Tôi và mẹ có nhiều điểm hoàn toàn khác biệt nhau, nhưng có một điều không hề
khác biệt: đó là tình thương giữa tôi và mẹ. Mẹ rất thương tôi, tôi biết chăc
chắn điều đó, còn tình thương tôi đối với mẹ, tôi ít khi nói ra, tôi giữ nó
riêng cho trái tim mình và không muốn một người nào biết. Cho nên tôi
nói: không bao giờ có sự khác biệt giữ tình thương cuả mẹ và tôi.
Mẹ đến nước Mỹ khi đã quá bốn mươi tuổi với mớ hành trang và quá khứ tràn đầy
cay đắng mà thỉnh thoảng người hay nhắc lại cho chúng tôi nghe. Có những câu
chuyện mẹ nhắc lại hàng trăm lần, tôi tin chắc là thế nhưng nói ra mẹ sẽ giận
và cho tôi là đứa hay thêm bớt. Tranh cải với mẹ là điều không nên vì lẽ rằng:
mẹ luôn luôn là người thắng cuộc và hơn nữa mẹ không muốn con cái lý sự với mẹ.
Thua mẹ hay nhịn mẹ có gì là xấu xa đâu.
Tôi đến nước Mỹ khi tôi lên bảy tuổi cùng mớ kỷ niệm là những ngày chơi đùa, chạy
nhảy trong khu vườn rộng nhà ông ngoại với lũ trẻ hàng xóm. Tôi có
nhiều kỷ niệm ở trường học với những bạn bè cùng màu da, cùng ngôn ngữ. Khi
theo mẹ đến Mỹ sống giữa căn hộ chật chội trong một khu cư xá buồn bã, tù túng
bởi những dãy tường gạch đỏ lạnh lùng, tôi thật sự chẳng thích tý nào cả. Sau
đó tôi bị bỏ vào trong trường học nơi có những đứa trẻ xa lạ khác hẳn tôi về nước
da, màu tóc. Và tiếng nói nữa trời ạ, chúng nói gì tôi chẳng hiểu và mỗi lần
tôi nói chúng lại cười ầm lên. Tôi muốn khóc và đâm ra giận mẹ đã đem tôi
đến xứ sở xa lạ này. Nhiều lần tôi đem điều này nói với mẹ, mẹ chỉ cười và
nói:
- Không sao đâu, lo là lo cho những người già như mẹ chứ những người trẻ như
con chẳng mấy chốc sẽ hiểu và nói tiếng Anh như gió.
Tôi cô đơn và buồn khổ. Ôi, có ai thấu hiểu nổi buồn cuả một thằng bé da vàng,
mũi tẹt giữa một đám người không cùng chủng tộc, không có ai hiểu cho tôi cả dù
đó là mẹ tôi. Hạnh phúc cuả tôi là những giờ sau buổi học, được về nhà với mẹ
và chị ngồi xem Ti Vi phim hoạt họa trẻ em, điều này thì ở xứ sở Mỹ khá hơn bên
quê nhà. Trong lòng tôi nảy sinh một niềm tức tối và một lời nguyền: “Được rồi,
tôi sẽ cố nghe và hiểu cái ngôn ngữ đáng ghét kia cho đến một ngày tôi sẽ nói
thẳng vào mặt những đứa dám khinh khi, đùa cợt trên nổi đau khổ cuả tôi, một đứa
con trai khác giống bị mang đến đất nước này“.
Bao nhiêu ngày tháng đã trôi qua với bao nhiêu kỷ niệm vui buồn cuả một thằng
bé cô đơn trên nước Mỹ. Mẹ và cha tôi chia tay nhau khi đến đây chưa đầy hai
tháng, bởi lẽ giữa hai người đã có sự rạn nứt từ bên Việt Nam. Cha tôi đi về một
Tiểu Bang khác, mẹ đi làm để lo cho tôi vào lớp hai và chị tôi vào Trung Học.
Sau buổi học, mẹ gởi tôi ở một nhà quen người Việt Nam và mẹ sẽ đón
tôi sau giờ đi làm về. Là một đứa bé, tôi không có ý niệm về thời
gian, chờ mẹ quá lâu nên có nhiều lần tôi lén trốn về căn hộ cuả chúng tôi. Cửa
đóng im ỉm, có nghĩa là mẹ chưa về. Tôi nhìn quanh: tuyết ngập trắng xoá
khắp nơi, tôi buồn và nhớ mẹ thắt cả ruột gan. Tôi mở cặp, xé một tờ giấy viết
nguệch ngoạch hàng chữ Việt Nam:
- Sao mẹ chưa về?
Tôi dùng băng keo dán tờ giấy lên cánh cửa rồi lén trở lại ngôi nhà người quen. Mọi
người lo coi phim Tàu nên chẳng ai chú ý đến tôi. Tôi đi về nhà thêm một lần
nữa, cánh cửa vẫn đóng kín tờ giấy có chữ viết cuả tôi đã bị gió cuốn đi mất.Tôi
xé thêm một trang vở và viết:
- Mẹ ơi, sao mẹ vẫn chưa về?
Tôi dùng thật nhiều băng keo dán tờ giấy vào cánh cửa rồi trở ra đường. Tuyết
vẫn trắng xoá khắp nơi, trời lạnh và buồn chi lạ. Tôi bỗng gặp anh Thanh
là người hay đến nhà tôi để giúp đở và chuyện trò với chị Khánh Phương tôi, anh
ngạc nhiên khi thấy tôi một mình giữa vùng tuyết lạnh, không có một đứa trẻ nào
ra ngoài trong bầu không khí giá buốt này:
- Ủa, em đi đâu vậy Minh? còn mẹ và chị Khánh Phương đâu rồi?
- Mẹ đi làm chưa về, chị Phương đi học.
Anh Thanh nắm tay tôi dắt về nhà anh ấy, mở ti vi cho tôi xem và tôi
ngủ quên ở đó cho đến tối mịt.
Khi anh Thanh đem tôi về trả lại cho mẹ thì gia đình tôi đang vô cùng hổn loạn,
mẹ khóc bù lu vì tưởng tôi đã bị bắt cóc. Sau này tôi mới biết bác
Thu (người mà mẹ nhờ giữ tôi) khám phá tôi đi mất, bác hoảng hốt đi tìm thì
nghe có người trong khu cư xá nói thấy tôi lang thang một mình ngoài
đường. Mẹ vừa khóc vừa nói:
- Nếu con thương mẹ đừng đi ra ngoài đường một mình nghe Minh!
Tôi ngây thơ hỏi mẹ:
- Mẹ có nhận được thơ con gởi cho mẹ không?
Mẹ tôi chưng hửng:
- Thơ gì?
- Thơ con dán trên cánh cửa đó!
Mẹ vừa cười, vừa khóc và chìa tờ giấy cho tôi:
- Con không cần viết thơ cho mẹ, cứ ở yên trong nhà bác Thu như vậy là con
thương mẹ đó Minh à! Con nhớ chưa?
Tôi gật đầu và sau đó ráng ở nhà bác Thu sau giờ học để chờ mẹ đón về, dù rằng ở
đó thật là chán vì bác Thu có hai đứa con gái xuýt xoát tuổi tôi, tụi nó nói
chuyện và cải nhau luôn mồm bằng tiếng Mỹ (tụi nó qua trước tôi và không bao giờ
nói tiếng Việt), còn thằng em tên là David thì luôn luôn lục cặp tôi để phá
phách.Tôi không nói cho mẹ nghe những điều này, chịu đựng cho đến khi mẹ dọn
nhà đi nơi khác. Ôi thời gian đó thật là lâu!
Học được một năm ở lớp hai, tôi không nhớ là tôi học như thế nào mà sắp sửa vào
niên học mới bà Misty kêu điện thoại nói với mẹ rằng: bà muốn tôi học lại lớp
hai một năm nữa. Bà Misty là một người đàn bà Mỹ nhân hậu, dễ thương. Chồng
bà là Mục Sư Tin Lành có thời gian làm việc ở Việt Nam, ông bà nói tiếng
Việt khá lưu loát và đặc biệt là rất yêu người Việt Nam. Bà Misty dạy
học trong trường Bruce và luôn luôn giúp đở những trẻ em mới qua tỵ nạn trên nước
Mỹ.
Khi nghe bà Misty đề nghị như vậy, tôi khóc nức nở và tuyên bố:
- Mẹ nói với bà Misty rằng: nếu bà bắt con ở lại lớp hai còn sẽ không bao giờ đến
trường nữa.
Tôi bỏ ăn và khóc sưng cả mắt, chị Khánh Phương phải gặp bà để trình
bày về phản ứng dữ dội cuả tôi. Một buổi tối bà đến nhà và hứa sẽ cho tôi
lên lớp ba và bảo tôi đừng buồn phiền nữa. Giọng bà dịu ngọt, khuôn mặt bà
nhân từ. Tôi nói với bà tôi sẽ cố gắng học trong niên khoá tới cho bà vui
lòng. Tôi mang hình ảnh dịu dàng, đẹp đẻ cuả bà Misty trong suốt cuộc đời
và tôi luôn luôn giữ lời hứa với bà là tôi sẽ cố gắng học.
Tôi có rất nhiều kỷ niệm với mẹ khi đêm đêm mẹ giúp tôi làm bài hay làm toán đố. Thuở
còn đi học ở Việt Nam mẹ học sinh ngữ chính là Pháp văn, cho nên mẹ gặp
khó khăn về Anh Ngữ khi giúp tôi làm bài. Mẹ phải vừa tra tự điển trong
khi dạy tôi, cho nên hầu như đêm nào mẹ con tôi cũng thức rất khuya để làm
homework. Sức học tôi bắt đầu khá khi tôi lên lớp bốn, lớp năm. Có lần
mẹ đến trường để họp Phụ Huynh Học Sinh thì Miss Reagan là cô Chủ Nhiệm đã nói
với mẹ:
- Có phải bà có giúp Minh hằng đêm để làm bài không?
Mẹ tôi nói:
- Tôi có làm điều đó, như vậy là không tốt hay sao?
Miss Reagan xua tay:
- Tôi không có ý nói như vậy, tôi rất hân hạnh khi thấy Phụ Huynh cùng cộng tác
với chúng tôi trong việc dạy dỗ học sinh. Xin cảm ơn bà.
Tôi hãnh diện khi nghe cô nói như vậy, mẹ luôn luôn tham dự các buổi họp Phụ
Huynh học sinh dù tiếng Anh cuả mẹ không giỏi lắm.
Những năm sau đó, tôi du nhập dễ dàng vào đời sống học sinh ở Mỹ và trở thành một
trong những học sinh giỏi trong lớp và đến một ngày nào đó mẹ tuyên bố là không
thể giúp tôi được nữa. Dù sao tôi cũng cảm ơn mẹ đã giúp đỡ tôi trong những
bước đầu khó khăn. Tôi lên Trung Học, mẹ vẫn không bao giờ từ chối những
buổi họp ở trường dù mẹ rất bận rộn trong công việc ở sở và bếp núc cho chúng
tôi. Rồi chị tôi tốt nghiệp Đại Học tìm được việc làm giúp mẹ và tôi ra
Trung Học với bài diễn văn chào mừng quan khách (salutatory).
Học hành đôi lúc rất khó khăn, khổ sở làm cho tôi chán nản, nhưng nhớ đến khuôn
mặt hớn hở cuả mẹ mỗi khi nhìn bảng Report card hằng tháng tôi mang về là tôi cảm
thấy mình cần phải cố gắng thêm nữa.Tôi chỉ muốn làm cho mẹ vui thôi. Như
nhiều người đàn bà trên đời mẹ ưa nói chuyện và nói nhiều nữa, trái lại tôi là
một đứa con trai ít nói. Tôi sống câm nín với mặc cảm không có một người
cha hay nói đúng hơn tôi có một người cha vô trách nhiệm. Ông bỏ ra đi
không một lần về thăm viếng vậy mà tôi vẫn phải mang cái họ cuả ông (thật là vô
lý). Tôi muốn đổi họ nhưng mẹ không cho, mẹ nói như thế là có tội với tổ
tiên. Có nhiều lần tôi nói về cha tôi bằng những ngôn từ không được tốt đẹp
lắm thì mẹ dọa rằng tôi sẽ rơi vào điạ ngục vì tội bất hiếu. Tôi hỏi mẹ:
- Còn những người cha bỏ con, sống vô trách nhiệm thì sẽ đi về đâu. Thiên đàng
hay địa ngục hả mẹ?
Mẹ nói:
- Mẹ không biết rỏ điều đó, tuy nhiên mẹ tin rằng ở đời có luật nhân quả con ạ!
- Nghiã là sao hả mẹ?
- Nghĩa là ai làm việc ác sẽ gặp điều ác, còn ai làm điều lành sẽ gặp sự lành.
Con tin mẹ đi, không ai thoát khỏi định luật đó đâu.
Tôi phản đối quyết liệt:
- Con không tin điều đó, bao nhiêu người gian ác vẫn sống một cách hạnh phúc và
bao nhiêu người hiền lành vẫn sống một cách thiệt thòí khổ sở. Như mẹ vậy
đó, mẹ có làm điều gì ác đức đâu mà vẫn phải sống thua kém và nghèo hèn hơn mọi
người. Đời mẹ có gì là sung sướng và hạnh phúc đâu. Con xin lỗi đã đem mẹ
ra làm ví dụ trong cuộc trò chuyện cuả mẹ con ta hôm nay, tuy nhiên đây là điều
thực tế nhất.
Mẹ cười một cách khoan dung:
- Không sao, con có quyền đem bất cứ ví dụ nào để bênh vực cho lý lẽ cuả con. Mẹ
chỉ muốn hỏi con rằng: sao con biết những người gian ác đang hạnh phúc và sung
sướng. Hay con đang nhìn thấy những gì họ đang có mà đi đến kết luận đó! Còn
mẹ, sao con nghĩ là mẹ không hạnh phúc. Mặc dầu mẹ rất nghèo nàn, phải làm
việc vất vả để lo cho các con nhưng mẹ cảm thấy rất là hạnh phúc khi được sống
gần các con. Mẹ chọn con cái làm hạnh phúc cuả mình, mẹ không cần chú ý đến sự
thương hại hay ý nghĩ cuả mọi người đối với đời sống cuả mẹ. Mẹ có lý tưởng
cuả mẹ. Con nghĩ mẹ có một đời sống quá nhàm chán, quá eo hẹp phải
không Minh và con cảm thấy sorry cho mẹ chăng?
Mẹ cười và chờ câu trả lời cuả tôi, trong khi tôi đang lúng túng không biết nói
như thế nào để đừng làm mẹ buồn thì mẹ hỏi tôi:
- Con có thương mẹ không?
Tôi nói nhanh:
- Điều đó chắc mẹ đã hiểu. Con biết mẹ đặt nhiều hy vọng vào con. Mẹ biết
không, đôi lúc con chán học lắm, con chi muốn bỏ tất cả rồi đến đâu thì đến…nhưng
khi nghĩ đến mẹ con tự nhủ là minh phải cố gắng thêm nữa!
- Mẹ hy vọng nhiều vào con, điều đó rất đúng. Nhưng tất cả chỉ vì tương
lai cuả con thôi, có thể bây giờ con chưa hiểu bởi vì con rất là trẻ. Tuổi
trẻ yêu tự do và sống bất cần mọi thứ, nhưng tuổi trẻ cũng có nhiều sự lầm lỡ
mà mình phải trả cho hết cả cuộc đời con ạ!
Và mẹ nói tiếp:
- Khi con nói con nghĩ đến mẹ, thế là đủ rồi! Con lại lo học hành vì sợ mẹ buồn,
mẹ cảm thấy rất là hạnh phúc, tại sao con lại cảm thấy sorry cho mẹ?
Tôi không nói gì cả, cứ cho là mẹ có lý đi. Mẹ luôn luôn có lý mà.
Tôi đã nói: Mẹ và tôi có nhiều điểm bất đồng ý kiến. Mẹ luôn luôn là người
thắng cuộc nhưng đôi lúc tôi biết mẹ cũng lúng túng vì những lý luận cuả tôi. Mẹ
hay chê những đứa con bỏ nhà cửa đi lang thang đầu đường xó chợ, bữa
đói bữa no vì một lý do nào đó, dù cha mẹ họ rất giàu có. Tôi nói với mẹ về một
bực vĩ nhân mà mẹ rất tôn sùng, bái phục đó là Phật Thích Ca:
- Con nói điều này mong mẹ đừng buồn nghe, nếu Phật Thích Ca sanh vào thời cuả
mẹ chắc chắn rằng mẹ sẽ không bao giờ tán thành việc ông ta đi tu.
Trong khi mẹ đang ngạc nhiên cùng cực thì tôi phát biểu:
- Đó là một vị Thái Tử sang cả, quí tộc mà bỏ nhà ra đi vào nơi gió bụi vì một
lý tưởng mà chưa ai tưởng tượng ra được. Nếu Phật Thích Ca mà có một người
mẹ như mẹ thì chưa chắc gì ông ta được yên thân mà tu hành. Mẹ sẽ là người
đầu tiên phản đối việc ra đi tìm đạo cuả ông ta. Như mẹ thấy đó bao nhiêu
nhạc sĩ nổi tiếng cũng đã từng sống trong những gầm cầu thôi.Người ta chê cười
những người có cuộc sống không bình thường là khùng điên, khờ dại và người ta
chỉ ca tụng những người dám đem cuộc đời mình ra làm thí nghiệm khi họ thành
công mà thôi.
Tôi nói tiếp:
- Con rất là yêu hội họa, yêu đàn hát, mẹ nghĩ sao nếu có một ngày con sẽ xách
gói ra đi. Nếu con thành công người ta sẽ ca tụng con. Nếu con thất bại con sẽ
là một thằng khùng điên…Nói đùa với mẹ thôi, chứ chắc chắn con sẽ không làm điều
đó vì con không muốn làm một đứa con bất hiếu để cho mẹ buồn phiền. Có đôi
lúc vì tình thương người ta phải chối bỏ những điều mình ưa thích nhất.
Mẹ không nói gì cả, tôi thấy mẹ hơi suy tư đôi chút. Thỉnh thoảng mẹ góp
nhặt vài ba bức tranh cuả tôi rồi treo trên tường, ngắm lui, ngắm tới và đôi
lúc tôi ngạc nhiên về sự phê bình khá chính xác về màu sắc hay bố cục cuả những
bức tranh. Chị Khánh Phương hay phàn nàn về những loại nhạc mà tôi sưu tầm
hay đàn hát, chị nói:
- Mầy tra tấn lỗ tai tao Minh ạ! Mẹ làm ơn nói Minh ngưng
giùm cái loại nhạc ồn ào, khủng khiếp đó giùm con đi mẹ !
Mẹ cười:
- Vào phòng đóng cửa lại mà đàn hát, mẹ cũng sắp khùng rồi đây!
Và mẹ nói với chị Khánh Phương:
- Thay vì đi đập lộn thì nó đập vào đàn, thay vì đi cãi nhau thì nó hét vào nhạc
như thế vẫn đỡ hơn con ạ !
Chị Khánh Phương la oai oái:
- Nói như mẹ thì còn gì để nói, ôi cái âm nhạc gì mà khủng khiếp quá!
- Đó cũng là một phản ứng cuả tuổi trẻ, của con người mà thôi. Ai trong
chúng ta cũng có những phút giây muốn la hét lớn lên hay đập phá một cái gì đó. Hãy
để yên nó với cái loại âm nhạc đập phá cuả nó. Đó cũng là một phương cách
để giải toả những căng thẳng, khủng hoảng cuả tâm hồn.
Đó là mẹ tôi, một người đàn bà không thể gọi là tuyệt đẹp dưới cái nhìn cuả
tôi. Người hay kể cho chúng tôi nghe rằng: có rất nhiều người con trai và
đàn ông theo đuổi khi bà con trẻ. Thật là lạ khi trong thâm tâm tôi
khi nghĩ về một người yêu hay một người vợ sau này, tôi vẫn mong muốn người ấy
có những điều, những nét mà mẹ tôi có. Điều đó thật mông lung, mơ hồ mà thật
sự nó đã trở thành nổi khát vọng trong tôi. Một nụ cười bao dung, một ánh
mắt giận hờn hay những băn khoăn lo lắng thái quá vì tôi, vì đời sống tôi.
Một người sinh viên rất nghèo trong một buổi trưa, sau giờ học cảm thấy rất đói
bụng vì quá vội vã đã bỏ quên bữa ăn sáng. Người sinh viên ấy biết chắc chắn rằng
mình không còn một đồng dính túi, thế nhưng hắn vẫn mở chiếc wallet theo một
phản ứng tự nhiên với hy vọng còn tìm thấy vài đồng để mua một bữa ăn trưa đơn
sơ. Và như một phép mầu thần tiên, người sinh viên nghèo đã thấy tờ giấy hai
mươi đồng nằm gọn gàng trong Wallet Sau vài giây kinh ngạc, sửng sờ trong hạnh
phúc hắn đã hiểu ai đã làm điều đó. Một người đã biết hắn rõ ràng như một tấm
gương trong suốt. Một người biết hắn thức quá khuya nên dậy quá trễ, hắn
đã bỏ bữa điểm tâm ở nhà để đi học với không một xu trong túi. Người đó là
mẹ hắn. Người đó là mẹ cuả tôi.
Ngày tôi tốt nghiệp Đại Học, trong những tiếng reo hò tở mở, ồn ào cuả đám đông
khi tên tôi được xướng lên, tôi vẫn nghe được tiếng cuả mẹ kêu tên tôi trong
cái đám đông cuồng nhiệt say sưa vì hạnh phúc đó. Mẹ đã không cần dấu sự
vui mừng vô hạn cuả mình, bà đã có những phản ứng như một người trẻ tuổi trong
men chiến thắng. Sau đó tôi gặp vị giáo sư toán nổi tiếng trong trường Đại
Học, ông cười và nói với tôi:
- Tôi biết mẹ anh, bà rất hạnh phúc lúc anh lên nhận bằng tốt nghiệp. Bà
ngồi gần hàng ghế cuả chúng tôi. Xin chúc mừng anh và người mẹ cuả anh.
Chắc chắn đó là mẹ cuả tôi. Tôi còn muốn học thêm nữa, nhưng sau khi học
xong chương trình Master tôi phải đi dạy học để giúp mẹ vì mẹ đã bắt
đầu già yếu nhiều rồi. Mỗi buổi sáng, mẹ vẫn dậy để lo cho tôi, để thắt cà vạt
cho tôi và để nhắc nhở tôi mọi thứ. Tôi đến lớp bằng cái nhiệt tình cuả tuổi
trẻ muốn đem những điều mình hiểu biết truyền lại cho đám học trò cuả mình.Rất
tiếc nhiều lúc tôi cảm thấy rất cô đơn vì học trò tôi không cần điều đó dù rằng
họ có nhiều điều kiện tốt đẹp, thuận tiện hơn tôi ngày xưa. Tôi, cái thằng bé
mũi tẹt, da vàng bé loắt choắt ở trong khu cư xá ổ chuột, mỗi ngày chờ xe bus
đến trường trong cái giá lạnh chết người cuả muà đông tuyết phủ. Những ngày mưa
gió mẹ che dù đứng chờ xe với tôi dưới mưa. Những buổi tối hai mẹ con
làm bài với cuốn tự điển nặng trĩu. Người ta đã không hiểu tôi muốn nói gì
và ngược lại, và cho đến hôm nay tôi đứng trên bục giảng cho học trò tôi bằng
cái ngôn ngữ đã làm cho tôi điên đầu, phát khóc trong những ngày xưa đó.
Ngày nay thỉnh thoảng tôi có gặp phụ huynh học sinh, họ là người bản xứ ăn nói
lưu loát. Có người cũng chú ý đến sự học hành cuả con cái ở trường, nhưng
cũng có những bậc phụ huynh chẳng cần biết đến con cái họ học hành ra sao cả. Cũng
có những bậc cha mẹ luôn luôn đòi hỏi con họ phải đạt được những điểm số thật
cao trong khi họ biết chắc chắn rằng: con cái họ chẳng có một cố gắng nào trong
lớp học. Tôi liên tưởng đến hình ảnh một người đàn bà Việt Nam nhỏ bé, nói tiếng
Anh bằng những âm sắc nặng nề, người đàn bà đó đã không bao giờ từ chối những lời
mời cuả nhà trường để tham dự những buổi họp mặt với thầy cô. Người đàn bà
di dân đã có nhiệt tình đem những kiến thức ít ỏi cuả mình để truyền đạt cho
con cái. Người đàn bà đó bằng một số vốn liếng tiếng Anh nghèo nàn cũng biết
bắt tay và nói lời“cảm ơn” với thầy cô cuả con trai mình. Người
đàn bà đó là mẹ tôi. Ngôn ngữ, kiến thức là một điều vô cùng cần thiết
nhưng có đôi lúc bằng chính con tim và tấm lòng người ta vẫn có thể đến
với nhau một cách dễ dàng nhất, có phải thế không?
Một lần tôi trở về dự một buổi họp cuả những người thầy giáo mới vào nghề, tôi
gặp Coffy người thanh niên đến nước Mỹ từ Ethiopia Anh ta dạy tiếng Pháp và
Spanish. Đó là một người da đen thật lớn con với hai con mắt to, hiền lành
và cái đầu nhẳn bóng, anh ta lớn hơn tôi vài tuổi. Gặp lại tôi Coffy không dấu
được sự vui mừng, anh hỏi tôi về những hoạt động, công việc, học trò ở trường
tôi đang dạy và hỏi về mẹ tôi:
- Mẹ bạn có khoẻ không, nhớ cho tôi gởi lời thăm và cảm ơn một lần nữa về những
gì bà đã giúp tôi. Tôi sẽ đến thăm mẹ bạn trong ngày lễ Thanksgiving.
Coffy đến thành phố này để tham dự một chương trình huấn nghiệp, từ một Tiểu
Bang miền Bắc nơi anh ta đã sống hơn 10 năm. Ban đầu Coffy sống chung vói một
người bạn trong khu cư xá cuả trường Đại Học, nhưng khi người bạn trở về Phi
Châu thì anh không có chỗ ở nên phải mướn tạm khách sạn chờ ngày nhận nhiệm sở
mới. Trong những ngày thụ huấn tôi quen Coffy và hiểu những khó khăn về tiền bạc
cuả anh ta, Coffy cần một chỗ tá túc khoảng ba tuần trước khi mướn một căn hộ
khác vì tiền trả cho khách sạn quá đắt. Tôi đề nghị anh ta về nhà tôi ở tạm
vài tuần, anh rất vui mừng nhưng e ngại gia đình tôi không bằng lòng. Tôi
nói chuyện với mẹ và bà nhận lời. Khi chị Khánh Phương có vẻ phản đối thì
mẹ tôi nói:
- Dù khác màu da, ngôn ngữ nhưng cậu ta là người chịu khó học. Hơn nữa người
ta chỉ cần ở vài tuần thôi, nhà mình còn phòng trống tại sao không giúp cậu ta
lúc này. Mẹ giúp đở người ta để sau này các con trong những lúc lỡ bước, sa chân
cũng có người giúp lại. Nào ai biết được tương lai cuả mình. Mẹ còn
nhớ hồi …
Tôi tiếp lời:
- Hồi mẹ đi buôn đường Sàigòn, một lần xe bị hư giữa quãng đường Phú Cường, Phú
Quốc…
Chị Khánh Phương cười ré lên:
- Nói sai rồi, làm gì có Phú Quốc ở giữa đường đi Sàigon!
Tôi vừa cười, vừa sửa lại:
- Giữa quãng đường Phú Cường- Phú Túc, có một gia đình kia cho mẹ và nhiều hành
khách ngủ nhờ trong nhà mà chẳng lấy đồng tiền nào. Bà chủ nhà rất là nhân từ
và là người Bắc di dân ...
Chị Khánh Phương lại cười to:
- Di cư chứ không phải di dân…đố Minh nhà bà ta có bàn thờ ai?
- Bàn thờ Chúa và Đức Mẹ. Khi nhìn lên bàn thờ Chúa tuy mẹ là một người đạo Phật
mà mẹ thấy lòng ấm áp vô cùng vì mẹ đang được ở trong một ngôi nhà cuả một người
tử tế, giữa quãng đường vắng vẽ, quạnh hiu khi chuyến xe bị trắc trỡ một cách bất
ngờ.
Chị Phương khen tôi:
- Trí nhớ tốt…mà không nhớ sao được khi mẹ đã kể đi, kể lại mấy trăm lần rồi Minh nhỉ!
Mẹ làm mặt giận:
- Những câu chuyện đó không kể đi kể lại thì kể chuyện gì đây, không lẽ mẹ kể
chuyện mấy tên lơ xe đánh nhau sứt đầu lỗ trán hay sao?
Chị Khánh Phương không phản đối về việc tôi mang Coffy về nhà nữa, có lẽ chị sợ
một ngày nào đó tôi lang thang lỡ đường không ai đỡ đần, chứa chấp. Mẹ
luôn luôn nhắc nhở chị ấy: phải thương tôi nếu quả thật chị thương mẹ. Chị
Khánh Phương hay phàn nàn:
- Thương mẹ thì dễ mà sao thương Minh thì khó quá quá!
Tôi đồng ý với chị tôi:
- Thương mẹ thì dễ mà sao thương chị Khánh Phương thì khó quá!
Đó là mẹ tôi, người đàn bà Việt Nam bé nhỏ đứng ở cổng trường đón tôi trong những
ngày đầu tiên tôi đến xứ Mỹ, bà phải cõng tôi về vì tôi không chịu đi bộ, không
chịu đi xe bus mà nhà lại không có xe. Người đàn bà đó đã vào tận lớp học
để đưa cho tôi bài luận văn, mà tôi đã bỏ quên ở nhà sau một đêm thức trắng để
hoàn thành. Người đàn bà đã kiên nhẫn ngồi nghe tôi kể chuyện trên trời dưới
đất, với những từ ngữ Việt Mỹ loạn xà ngầu. Bởi lẽ rằng mẹ và tôi luôn có
nhiều điều khác nhau lắm. Tôi bây giờ không nói và hiểu được tiếng Việt
như mẹ. Mẹ không nói và hiểu được tiếng Anh như tôi. Điều khác biệt
đó đôi lúc cũng gây ra nhiều phiền phức, nhưng thật ra cũng chẳng có gì là quá
đáng khi mỗi chúng ta được đặt nằm trong trái tim và tình thương cuả những người
mẹ.Trái tim người mẹ vượt lên trên sự giàu nghèo, sang hèn, ngôn ngữ cùng những
phân biệt, ngăn cách cuả thế gian này và có khi còn vượt ra khỏi ranh giới cuả
thiện ác nữa. Có thể đó là một điều thật khó hiểu …Trên đời này còn ai có
thể yêu thương một tên tội phạm giết người, cướp của nữa …ngoài chính mẹ cuả hắn.
Tôi vừa nhận được vài lá thư của những ngôi chùa trong thành phố gởi
về nhà mời đi tham dự ngày lễ Vu Lan. Mẹ giải thích cho tôi đó là ngày lễ Báo
Hiếu của vị chân tu đi xuống Địa Ngục để cứu mẹ mình vì ngày con sống bà ta làm
nhiều điều gian ác. Một câu chuyện thật cảm động. Tôi chợt nghĩ đến mẹ
tôi: bà không làm điều gì gian ác vậy tại sao tôi không có gì để tặng mẹ trong
ngày lễ Báo Hiếu này. Và đây là món quà tôi gởi cho mẹ, một món quà rất đơn sơ,
nhỏ bé nhưng là tất cả tấm lòng của một người con trai gởi đến cho mẹ mình nhân
ngày lễ Vu Lan.Tôi xin lỗi mẹ vì tôi phải viết bằng tiếng Anh nhưng tôi
tin rằng mẹ sẽ vui lòng mà nhận lấy bài viết này.
MIMOSA Phương Vinh
Berryhill-TN
