NÓI SỰ THẬT

Randy Pausch (*)

Nếu tôi chỉ được có 3 từ để khuyên, thì chúng sẽ là "nói sự thật". Nếu được thêm ba từ nữa, tôi sẽ bổ xung:"trong mọi lúc". Cha mẹ tôi đã dạy tôi :"con chỉ tốt, đúng như lời con nói." Và không có cách nào tốt hơn để nói lên điều đó.

Trung thực không chỉ đúng về đạo đức mà còn mang lại hiệu quả. Trong một nền văn hóa mà ai cũng nói sự thật, thì bạn sẽ tiết kiệm được rất nhiều thời gian phí phạm dành cho việc kiểm chứng. Khi còn dạy ở đại học Virginia, tôi rất thích áp dụng điều lệ về danh dự. Khi một sinh viên bị ốm và cần phải thi lại, tôi không cần phải ra một đề mới. Người sinh viên chỉ cần cam kết là chưa trao đổi vời bất kỳ ai về bài thi là tôi sẽ để anh ta thi đúng bài thi cũ.

Người ta nói dối vì rất nhiều lý do, thông thường vì đó là cách để đạt được điều họ mong muốn với ít công sức hơn. Nhưng cũng giống như nhiều chiến lược ngắn hạn, nó sẽ không hiệu quả về lâu về dài. Sau này, bạn sẽ gập lại mọi người và họ nhớ là bạn đã từng nói dối họ. Họ sẽ nói với rất nhiều người khác về việc ấy. Có điều làm tôi ngạc nhiên về việc nói dối, hầu hết những người nói dối đều nghĩ rằng họ sẽ thoát được lời nói dối . . . nhưng thật ra, họ không bao giờ thoát nổi.

Chú thích: (*) Randy Pausch là giáo sư bộ môn khoa học máy tính tại đại học Virginia. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng nghiên cứu và đã cộng tác làm việc với Adobe, Google, Electronic Arts, Walt Disney Imagineering. Bài viết này trích trong quyển "The Last Lecture" của ông, được viết  sau khi ông biết bệnh ung thư tụy của mình không còn khả năng chữa trị. Bài viết này kể lại buổi thuyết trình mang tựa đề "Bài giảng cuối cùng" của ông trước các sinh viên và đồng nghiệp