Bác sĩ Nguyễn văn Đích
Vui sống mỗi ngày @ blog: mời các bạn
sinh viên y khoa tham khảo một trường hợp Lâm Sàng rất thường gập với những
nhận xét đầy tình người cuả bác sĩ Nguyễn
Văn Đích, một người thầy cuả tôi từ trước năm 1975, hiện đang sốngvà làm
việc tại Mỹ.
Ông G.S. 66 tuổi là người gốc Hy lạp, sang Mỹ trên 40 năm,
có vợ và hai con đang học đại học. Ông là chủ một tiệm sửa xe nhỏ ở đầu đường gần
văn phòng nên tôi thường đem xe đến để sửa hoặc thay dầu nhớt. Ông tự hào: “Tôi
sang đây với hai bàn tay trắng, vừa làm vừa học, lấy được hai bằng về cơ khí và
đã mở được cái tiệm sửa xe này”.
Ông hút thuốc lá như một cái ống khói, thường hay ho khan, tôi khuyên đi khám sức khỏe và chụp phim phổi nhưng vì không có bảo hiểm nên ông cứ ngần ngại. Một hôm ông bị đau dữ dội vì sạn tiết niệu, phải đi cấp cứu, tốn mất mấy ngàn bạc.
Một lần khác gặp tôi, ông kêu đau ở vùng trên bụng, tôi khuyên đi khám bệnh và chụp bao tử nhưng ông chỉ ầm ừ. Ông cho biết có người bạn là bác sĩ chuyên về tiêu hóa gan mật nên tôi khuyên ông đi khám và soi bao tử vì bạn bè chắc là có thể giúp đỡ nhau. Ít lâu sau ông cho biết bạn ông nói có thể thử H.pylori trước xem sao, nghĩa là ông đã không đi khám mà chỉ hỏi ý kiến. Ông muốn đến văn phòng chỉ để thử máu tìm H.pylori mà thôi vì sợ tốn tiền. Kết quả thử H. pylori dương tính, tôi phải viết đơn điều trị H. pylori cho ông và nhấn mạnh ông cần đi nội soi hoặc chụp bao tử để đề phòng ung thư. Tôi khó chịu vì ông cứ khất lần. Ông chậm rãi nói: ”Kinh tế đang khó khăn, mỗi buổi sáng mở cửa tiệm ra là đã mất 600 Dollars, nếu không kiếm được 600 Dollars thì ngày hôm đó không đủ tiền trả chi phí!”. Nghe nói thế tôi đành im lặng, không chê trách rằng ông đã quá hà tiện. Một thời gian sau ông cảm thấy mệt và vì đã có Medicare nên đến khám bệnh.
Thăm khám: da niêm nhợt nhạt, sinh hiệu ổn, thử phân có máu ẩn, công thức máu: Hồng cầu 3.7 triệu , huyết sắc tố 7.9 g/dl hematocrit 26.4 %, chức năng gan thận bình thường, nội soi ruột già bình thường, nội soi bao tử có khối u ở bờ cong nhỏ vùng thân bao tử, cơ thể bệnh xác nhận ung thư tế bào tuyến (adenocarcinoma) có phản ứng viêm cấp và mãn không còn thấy H.pylori. PET không có di căn. Ông được đìều trị hóa chất trước khi giải phẫu.
Tôi gặp ông đang làm việc, sắc mặt hồng hào, cho biết điều trị hóa chất không có tác dụng phụ, khoe rằng không bị rụng tóc, và vạch áo cho thấy đang mang một cái bao chứa hóa chất được bơm liên tục vào tĩnh mạch qua một cái “port” gắn ở trước ngực. Tôi vui vẻ nói: “Y khoa đã làm được những điều thật kỳ diệu!”, tôi thầm nghĩ “Ở Việt nam của tôi ngày xưa bệnh nhân biết bị ung thư bao tử chỉ sống được từ 2 đến 5 tháng”.
Bàn luận-
1). Nhiễm H. pylori rất phổ biến nhất là ở các nước đang phát triển, 50% trẻ em đã bị nhiễm trước 10 tuổi, vào lúc 50 tuổi 80% dân chúng đã bị nhiễm. Trong 100 người bị nhiễm 85 người tự khỏi, 15 người có triệu chứng trong số đó 6 người bị loét và 1 người có thể bị ung thư bao tử. Nhiễm H. pylori cũng hay xảy ra trong gia đình, vì môi trường sống và vì lây qua đường miệng.
Người ta không khuyên truy tìm H.pylori ở tất cả mọi người nhưng cần tìm H. pylori ở những người có triệu chứng. Có thể tìm H.pylori bằng nhuộm hoặc cấy mẫu niêm mạc bao tử. Trong thực tế làm xét nghiệm 13 C-urea hoặc tìm kháng nguyên trong phân cho kết quả chính xác. Đối với người có triệu chứng từ các nước đang phát triển vì xuất độ nhiễm cao có thể tìm kháng thể trong huyết thanh và điều trị nếu dương tính.
Điều trị theo phác đồ kết hợp nhiều kháng sinh với thuốc ức chế bơm proton trong 7-14 ngày, tiếp theo bằng thuốc ức chế bơm proton trong 4 tuần. Bệnh nhân cần hợp tác và kiên nhẫn uống nhiều thuốc trong nhiều ngày. Đối với bệnh nhân trẻ không có triệu chứng báo động như xuống cân, thiếu máu, nôn mửa... có thể yên tâm nếu không còn triệu chứng, có thể kiểm chứng 4 tuần sau kháng sinh hoặc 1 tuần sau khi ngưng ức chế bơm proton bằng xét nghiệm 13 C-urea. Khoảng 80% bệnh nhân đáp ứng sau đợt điều trị đầu, những người không đáp ứng cần điều trị lại bằng một kết hợp kháng sinh khác.
Đối với bệnh nhân trên 45 tuổi hoặc có triệu chứng báo động như đã kể trên, các hội chuyên môn khuyên nội soi hoặc chụp bao tử. Nội soi tuy đắt hơn chụp X quang nhưng chính xác hơn và cho phép sinh thiết nếu cần.
2). Từ 1994 Cơ quan Quốc tế Nghiên cứu Ung thư công bố H. pylori là một tác nhân gây ung thư bao tử, và cũng có bằng chứng tỏ ra rằng H. pylori gây lymphoma niêm mạc bao tử (gastric mucosa-associated lymphoma, MALT lymphomas).
Theo một nghiên cứu, nguy cơ bị ung thư bao tử của người nhiễm H. pylori tăng gấp 6 lần người không nhiễm. Tuy vậy so với số rất lớn người nhiễm H.pylori trên thế giới, chỉ có một số nhỏ bị ung thư. Điều trị H. pylori làm giảm nguy cơ bị ung thư, giảm sự phát triển của MALToma và trong trường hợp ung thư bao tử sớm, giảm khả năng tái phát sau giải phẫu.
Ung thư bao tử có xuất độ cao ở Việt nam là bệnh có dự hậu xấu nhưng có thể ngừa được bằng cách cải thiện môi trường và điều trị nhiễm H. pylori. Người Việt nam mỗi khi đau bụng hoặc “đầy hơi”, hay “khó tiêu” thường tự chữa bằng một ít “thuốc bao tử” kể cả “nghệ và mật ong”. Cách làm này không đúng, cần theo các hướng dẫn kể trên để điều trị an toàn và loại trừ H. pylori và do đó ngừa ung thư bao tử.
3). Những ai quan tâm đến sức khỏe của dân chúng đều phải nhận rằng cần có một cơ chế để mọi người có thể được săn sóc về sức khỏe như nhau. Nhưng khi tìm cách để thực hiện điều đó thì một số người Mỹ lại lớn tiếng kêu lên là “xã hội hóa y khoa” v.. v... Họ muốn “hù dọa” dân chúng để bảo vệ quyền lợi riêng của mình.
Nói đến cùng thì con người vẫn là một thực thể xã hội. Không một sinh vật nào có thể sống đơn độc, từ vi khuẩn đến cây cỏ và động vật, tất cả đều sống trong một quần thể.
Tôi trăn trở vì những người như ông S. đã làm việc suốt đời mà vẫn không có thể bảo vệ được sức khỏe của mình. Ông đã làm việc để cho hai con học đại học, để có kiến thức và đóng góp được nhiều hơn. Nhờ sự làm việc của ông mà các xe chạy được trên đường, cũng như nhờ cơ sở của ông mà một số công nhân có việc làm và gia đình của họ có điều kiện sinh sống.
Thật là không công bằng nếu những người làm việc lương thiện lại không được bảo vệ để sống và làm việc.
Ông hút thuốc lá như một cái ống khói, thường hay ho khan, tôi khuyên đi khám sức khỏe và chụp phim phổi nhưng vì không có bảo hiểm nên ông cứ ngần ngại. Một hôm ông bị đau dữ dội vì sạn tiết niệu, phải đi cấp cứu, tốn mất mấy ngàn bạc.
Một lần khác gặp tôi, ông kêu đau ở vùng trên bụng, tôi khuyên đi khám bệnh và chụp bao tử nhưng ông chỉ ầm ừ. Ông cho biết có người bạn là bác sĩ chuyên về tiêu hóa gan mật nên tôi khuyên ông đi khám và soi bao tử vì bạn bè chắc là có thể giúp đỡ nhau. Ít lâu sau ông cho biết bạn ông nói có thể thử H.pylori trước xem sao, nghĩa là ông đã không đi khám mà chỉ hỏi ý kiến. Ông muốn đến văn phòng chỉ để thử máu tìm H.pylori mà thôi vì sợ tốn tiền. Kết quả thử H. pylori dương tính, tôi phải viết đơn điều trị H. pylori cho ông và nhấn mạnh ông cần đi nội soi hoặc chụp bao tử để đề phòng ung thư. Tôi khó chịu vì ông cứ khất lần. Ông chậm rãi nói: ”Kinh tế đang khó khăn, mỗi buổi sáng mở cửa tiệm ra là đã mất 600 Dollars, nếu không kiếm được 600 Dollars thì ngày hôm đó không đủ tiền trả chi phí!”. Nghe nói thế tôi đành im lặng, không chê trách rằng ông đã quá hà tiện. Một thời gian sau ông cảm thấy mệt và vì đã có Medicare nên đến khám bệnh.
Thăm khám: da niêm nhợt nhạt, sinh hiệu ổn, thử phân có máu ẩn, công thức máu: Hồng cầu 3.7 triệu , huyết sắc tố 7.9 g/dl hematocrit 26.4 %, chức năng gan thận bình thường, nội soi ruột già bình thường, nội soi bao tử có khối u ở bờ cong nhỏ vùng thân bao tử, cơ thể bệnh xác nhận ung thư tế bào tuyến (adenocarcinoma) có phản ứng viêm cấp và mãn không còn thấy H.pylori. PET không có di căn. Ông được đìều trị hóa chất trước khi giải phẫu.
Tôi gặp ông đang làm việc, sắc mặt hồng hào, cho biết điều trị hóa chất không có tác dụng phụ, khoe rằng không bị rụng tóc, và vạch áo cho thấy đang mang một cái bao chứa hóa chất được bơm liên tục vào tĩnh mạch qua một cái “port” gắn ở trước ngực. Tôi vui vẻ nói: “Y khoa đã làm được những điều thật kỳ diệu!”, tôi thầm nghĩ “Ở Việt nam của tôi ngày xưa bệnh nhân biết bị ung thư bao tử chỉ sống được từ 2 đến 5 tháng”.
Bàn luận-
1). Nhiễm H. pylori rất phổ biến nhất là ở các nước đang phát triển, 50% trẻ em đã bị nhiễm trước 10 tuổi, vào lúc 50 tuổi 80% dân chúng đã bị nhiễm. Trong 100 người bị nhiễm 85 người tự khỏi, 15 người có triệu chứng trong số đó 6 người bị loét và 1 người có thể bị ung thư bao tử. Nhiễm H. pylori cũng hay xảy ra trong gia đình, vì môi trường sống và vì lây qua đường miệng.
Người ta không khuyên truy tìm H.pylori ở tất cả mọi người nhưng cần tìm H. pylori ở những người có triệu chứng. Có thể tìm H.pylori bằng nhuộm hoặc cấy mẫu niêm mạc bao tử. Trong thực tế làm xét nghiệm 13 C-urea hoặc tìm kháng nguyên trong phân cho kết quả chính xác. Đối với người có triệu chứng từ các nước đang phát triển vì xuất độ nhiễm cao có thể tìm kháng thể trong huyết thanh và điều trị nếu dương tính.
Điều trị theo phác đồ kết hợp nhiều kháng sinh với thuốc ức chế bơm proton trong 7-14 ngày, tiếp theo bằng thuốc ức chế bơm proton trong 4 tuần. Bệnh nhân cần hợp tác và kiên nhẫn uống nhiều thuốc trong nhiều ngày. Đối với bệnh nhân trẻ không có triệu chứng báo động như xuống cân, thiếu máu, nôn mửa... có thể yên tâm nếu không còn triệu chứng, có thể kiểm chứng 4 tuần sau kháng sinh hoặc 1 tuần sau khi ngưng ức chế bơm proton bằng xét nghiệm 13 C-urea. Khoảng 80% bệnh nhân đáp ứng sau đợt điều trị đầu, những người không đáp ứng cần điều trị lại bằng một kết hợp kháng sinh khác.
Đối với bệnh nhân trên 45 tuổi hoặc có triệu chứng báo động như đã kể trên, các hội chuyên môn khuyên nội soi hoặc chụp bao tử. Nội soi tuy đắt hơn chụp X quang nhưng chính xác hơn và cho phép sinh thiết nếu cần.
2). Từ 1994 Cơ quan Quốc tế Nghiên cứu Ung thư công bố H. pylori là một tác nhân gây ung thư bao tử, và cũng có bằng chứng tỏ ra rằng H. pylori gây lymphoma niêm mạc bao tử (gastric mucosa-associated lymphoma, MALT lymphomas).
Theo một nghiên cứu, nguy cơ bị ung thư bao tử của người nhiễm H. pylori tăng gấp 6 lần người không nhiễm. Tuy vậy so với số rất lớn người nhiễm H.pylori trên thế giới, chỉ có một số nhỏ bị ung thư. Điều trị H. pylori làm giảm nguy cơ bị ung thư, giảm sự phát triển của MALToma và trong trường hợp ung thư bao tử sớm, giảm khả năng tái phát sau giải phẫu.
Ung thư bao tử có xuất độ cao ở Việt nam là bệnh có dự hậu xấu nhưng có thể ngừa được bằng cách cải thiện môi trường và điều trị nhiễm H. pylori. Người Việt nam mỗi khi đau bụng hoặc “đầy hơi”, hay “khó tiêu” thường tự chữa bằng một ít “thuốc bao tử” kể cả “nghệ và mật ong”. Cách làm này không đúng, cần theo các hướng dẫn kể trên để điều trị an toàn và loại trừ H. pylori và do đó ngừa ung thư bao tử.
3). Những ai quan tâm đến sức khỏe của dân chúng đều phải nhận rằng cần có một cơ chế để mọi người có thể được săn sóc về sức khỏe như nhau. Nhưng khi tìm cách để thực hiện điều đó thì một số người Mỹ lại lớn tiếng kêu lên là “xã hội hóa y khoa” v.. v... Họ muốn “hù dọa” dân chúng để bảo vệ quyền lợi riêng của mình.
Nói đến cùng thì con người vẫn là một thực thể xã hội. Không một sinh vật nào có thể sống đơn độc, từ vi khuẩn đến cây cỏ và động vật, tất cả đều sống trong một quần thể.
Tôi trăn trở vì những người như ông S. đã làm việc suốt đời mà vẫn không có thể bảo vệ được sức khỏe của mình. Ông đã làm việc để cho hai con học đại học, để có kiến thức và đóng góp được nhiều hơn. Nhờ sự làm việc của ông mà các xe chạy được trên đường, cũng như nhờ cơ sở của ông mà một số công nhân có việc làm và gia đình của họ có điều kiện sinh sống.
Thật là không công bằng nếu những người làm việc lương thiện lại không được bảo vệ để sống và làm việc.
Cần có Bảo Hiểm Sức Khỏe cho Mọi Người!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét