Thư gửi Sinh Viên Y Khoa 20 : HỘI CHỨNG THẬN HƯ NGUYÊN PHÁT & THỨ PHÁT

Thưa thầy

Em là sinh viên DHYD, em muốn nhờ thầy chỉ dẫn dùm em một vài thắc mắc về  hội chứng thận hư ạh
Trong sách nội hay nhi viết về bài hội chứng thận hư thì em thấy có phân ra hội chứng thận hư nguyên phát và thứ phát nhưng chỉ nói về sang thương giải phẫu bệnh của nguyên phát không nói thứ phát. Em đi lâm sàng có 1 bệnh nhi sinh thiết ra FSGS, em tìm trên mạng thì thấy FSGS cũng có thể do các nguyên nhân như thuốc, HIV,...Vậy tức là sang thương này có thể nằm cả trong HCTH thứ phát phải không ạh
Em xin cám ơn thầy,

V. Hung

V.Hung  thân mến

Bệnh cầu thận là một tập hợp các bệnh lý tổn thương tại các cầu thận (đơn vị siêu lọc của thận), do cơ chế viêm/ miễn dịch (nhiễm trùng, ung thư, lupus) hoặc không do viêm (đái tháo đường, tật bẩm sinh di truyền).

Biểu hiện chung của các bệnh cầu thận là một tình trạng rối loạn tính thấm chọn lọc của màng lọc cầu thận, hệ quả, bệnh nhân sẽ bị tiểu nhiều đạm và/ hoặc tiểu máu.

Bệnh cầu thận được gọi là NGUYÊN PHÁT khi ta không tìm thấy một bệnh hệ thống hoặc một nguyên nhân gây bệnh nào khác ngoài bệnh lý tại cầu thận.

Bệnh cầu thận được gọi là THỨ PHÁT khi có nguyên nhân là một bệnh ảnh hưởng hệ thống, lẽ dĩ nhiên sẽ có them nhiều biểu hiện khác ngoài cầu thận, như bệnh đái tháo đường, lupus, viêm mạch máu, nhiễm trùng và một số loại ung thư. Ví dụ, bệnh cầu thận do đái tháo đường, ngoài triệu chứng tiểu đạm do các sang thương tại mao mạch cầu thận, bệnh nhân còn bị tăng đường huyết, tổn thương đáy mắt, các triệu chứng thần kinh, mạch máu, bàn chân . . . hoặc bệnh cầu thận do lupus, bệnh nhân không chỉ tiểu đạm, tiểu máu mà còn đau khớp, thiếu máu tán huyết, giảm bạch cầu, nỗi hồng ban cánh bướm 2 gò má . . .

Một số tác giả sử dụng từ "hội chứng thận hư nguyên phát" hay "hội chứng thận hư thứ phát" thay vì dùng từ bệnh cầu thận nguyên phát hay thứ phát, có lẽ vì họ cho rằng hội chứng thận hư hầu như chỉ xảy ra trên các bệnh nhân mắc bệnh cầu thận nên có thể thay thế qua lại như vậy(!) Theo tôi, chỉ nên phân biệt là hội chứng thận hư THUẦN TÚY (không tiểu máu, không tăng HA và không suy thận) hay hội chứng thận hư KHÔNG THUẦN TÚY (có tiểu máu hoặc tăng HA hoặc suy thận).

Dù là bệnh cầu thận NGUYÊN PHÁT hay THỨ PHÁT, biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng của chính các tổn thương cầu thận trên các bệnh nhân cũng thường giống nhau, cũng có phù, tiểu ít, tiểu đạm và/ hoặc tiểu máu. Đặc biệt, các sang thương giải phẫu bệnh của cầu thận NGUYÊN PHÁT hay THỨ PHÁT cũng thường giống nhau, ví dụ bệnh cầu thận xơ chai khu trú từng phần nguyên phát và xơ chai khu trú từng phần thứ phát do béo phì, bệnh cầu thận màng nguyên phát và bệnh cầu thận màng thứ phát do bệnh lupus . . . Do đó, ta không thể chỉ căn cứ vào một hình ảnh giải phẫu bệnh để kết luận ngay được bệnh cầu thận đó là NGUYÊN PHÁT hay THỨ PHÁT, mà phải thăm khám lâm sàng kỹ lưỡng tìm các biểu hiện ngoài cầu thận và làm thêm các xét nghiệm truy tìm nguyên nhân như ANA, ASO, các kháng thể viêm gan siêu vi B,C, HIV, đường huyết, XQ phổi, siêu âm bụng, tìm khối u, xét nghiệm máu ẩn trong phân tìm K đường tiêu hoá

Đôi khi, tổn thương cầu thận lại chính là biểu hiện đầu tiên của một bệnh hệ thống, ví dụ, bệnh cầu thận màng trong một số ung thư, bệnh nhân được chận đoán hội chứng thận hư do bệnh cầu thận màng trước khi tìm được vị trí khối u.

Cũng có nhiều bệnh hệ thống có thể chẩn đoán nhờ sang thương giải phẫu bệnh qua sinh thiết thận, ví dụ thoái biến dạng bột, ngộ độc thuốc, sarcoidosis.

Trong một số bệnh hệ thống, kết quả giải phẫu của bệnh cầu thận còn giúp xác định hoạt tính của bệnh và hướng dẫn chọn lựa điều trị phù hợp (lupus)

Chào em

Xem thêm  Hội ChứngThận Hư

                     Tiểu đạm

                     Tiểu máu
                     y khoa lâm sàng đang chết dần