Cầu cho tất cả chúng sinh đều hạnh phúc

Thiền sư Joseph Goldstein

Soi bóng - ảnh chụp tại chùa Huyền Không Sơn Thượng - Huế

Từ maitri trong tiếng Sankrit và từ metta trong tiếng Pali đều có nghĩa là lòng từ bi hay sự thương yêu chăm sóc và nói tới một thái độ đầy thiện chí và sự rộng lượng của tâm. Khi có lòng từ bi và ý thức về sự thương yêu chăm sóc, chúng ta có một mong ước rất giản đơn: Cầu cho tất cả chúng sinh đều hạnh phúc.

Loại tình thương này có nhiều đặc tính để phân biệt nó với những kinh nghiệm thường gập của một tình thương gắn với luyến ái và ràng buộc. Sinh ra từ lòng độ lượng lớn lao, tâm từ là lòng từ bi và sự chăm sóc không vì lợi ích cá nhân. Nó không tìm kiếm bất cứ thứ gì đền đáp hay trao đổi lại như kiểu: "Tôi sẽ yêu bạn nếu như bạn yêu tôi" hay " Tôi sẽ yêu bạn nếu bạn cư xử như thế này". Bởi lòng từ bi không bao giờ đi kèm với điều gây hại nào nên nó luôn sinh ra từ sự trong sáng của tâm hồn.

Một trong những khía cạnh độc đáo của tâm từ là nó không phân biệt giữa các chúng sinh.

Khi chúng ta có tình thương gắn với luyến ái, thì cảm giác này chỉ dành cho một số người giới hạn. Chúng ta không thể yêu hay luyến ái một người hay thậm chí hai hay ba người cùng một lúc, hay một số người trong một khoảng thời gian. Nhưng không có ai trên thế giới này luyến ái tất cả mọi chúng sinh.

Nói cách khác, lòng từ bi là cực kỳ chính xác bởi vì nó có thể ôm trọn tất cả - không có ai bị gạt ra bên ngoài phạm vi đối tượng của nó. Đó là lý do vì sao khi chúng ta gặp một người đã phát huy được khả năng này đến mức độ vĩ đại - ví dụ như đức Đạt Lai Lạt Ma - chúng ta sẽ nhận thấy lòng từ bi vô bờ của họ hướng đến tất cả mọi người.

Lòng từ bi là một cảm xúc hướng đến những người khác và bản thân mình với một mong ước đơn giản: "Hãy hạnh phúc". Nhà thơ Nhật Bản Issa diễn tả cảm xúc rộng mở tâm hồng này như sau: "Dưới đóa hoa anh đào nở, chẳng có một ai là xa lạ cả".

Mặc dù không phải lúc nào chúng ta cũng sống trong trạng thái của lòng từ bi, nhưng thông qua thực hành, chúng ta có thể học cách tiếp xúc với nó nhiều lần mỗi ngày.