TRUNG THÀNH - MỘT CON ĐƯỜNG HAI CHIỀU

Randy Pausch (*)

Randy Pausch và bài giảng cuối cùng

Khi Dennis Cosgrove là sinh viên của tôi tại đại học Virginia những năm đầu 1990, tôi đã thấy anh ta rất ấn tượng. Anh làm được những việc rất kỳ diệu tại phòng máy của tôi . Anh là trợ giảng trong lớp học hệ điều hành. Anh theo các khóa của lớp cao học và là một sinh viên loại A.

Trong hầu hết các lớp, anh luôn là sinh viên loại A. Nhưng trong lớp tích phân, anh lại là sinh viên loại F. Không phải vì anh không có năng lực, chỉ vì anh quá tập trung vào các môn máy tính, làm trợ giảng và trợ lý nghiên cứu tại phòng máy của tôi. Đơn giản là anh đã không tới dự các lớp tích phân.

Vấn đề trở nên nghiêm trọng  vì đây không phải lần đầu , trong một học kỳ , anh đạt toàn A và một điểm F.

Hai tuần trước khi học kỳ mới bắt đầu, trong khi xem xét, một chủ nhiệm khoa đã chú ý tới điểm học của Dennis. Ông biết Dennis thông minh như thế nào , ông đã biết điểm SAT (**) và điểm AP (***) của anh. Theo quan điểm của ông, điểm F của anh là do thái độ chứ không phải do năng lực. Ông muốn đuổi học Dennis. Nhưng tôi biết Dennis chưa hề nhận được một lời nhắc nhở nào về việc này. Thực chất thì tất cả các điểm A có thể bù lại cho điểm F để anh không bị đuổi. Nhưng chủ nhiệm khoa đã áp dụng một nguyên tắc khó hiểu để đuổi học anh. Tôi quyết định đấu tranh cho sinh viên của mình. "Hãy xem" - Tôi nói với chủ nhiệm khoa - "Dennis là một chiếc tên lửa không có cánh, anh ta là một ngôi sao trong phòng thí nghiệm của tôi, nếu đuồi anh ta lúc này, chúng ta sẽ đánh mất toàn bộ mục đích của việc chúng ta đang tồn tại ở đây. Chúng ta ở đây để dạy, để nuôi dưỡng tài năng. Tôi biết Dennis sẽ tiến xa. Chúng ta không thể vứt bỏ anh ta."

Chủ nhiệm khoa không hài lòng với tôi. Theo suy nghĩ của ông, tôi là một giáo sư trẻ và nông nổi.

Thế là tôi phải cương quyết hơn nữa. Tôi hành động một cách chiến lược hơn. Học kỳ mới bắt đầu, nhà trường đã lấy học phí của Dennis. Làm như vậy, theo tôi, nhà trường đã báo cho Dennis biết anh được chấp nhận tiếp tục làm sinh viên. Nếu họ đuổi anh trước khi học kỳ bắt đầu, anh đã có thể xin học ở một trường khác. Bây giờ thì đã quá muộn để làm việc đó.

Tôi hỏi chủ nhiệm khoa:" Việc gì sẽ xảy ra nếu anh ta thuê luật sư tranh cãi về việc này? Tôi sẽ đứng về phe anh ta làm chứng. Ông có muốn một giáo viên của ông làm chứng chống lại nhà trường hay không?"

Ông ta sửng sốt. "Anh là giáo viên ít thâm niên" - ông nói -"Thậm chí anh chưa có hợp đồng vĩnh viễn , tại sao lại chúi đầu vào đây để biến nó thành một trận đấu mà anh phải chịu trận?"

"Tôi sẽ cho ông biết lý do". - tôi nói - "Tôi muốn bảo đảm cho Dennis vì tôi tin tưởng anh ta."

Chủ nhiệm khoa nhìn tôi thật lâu. "Tôi sẽ ghi nhớ điều này khi xem xét hợp đồng vĩnh viễn của anh." ông nói. Nói cách khác, nếu Dennis tiếp tục sai phạm thì óc suy xét của tôi sẽ bị nghi ngờ thật nghiêm trọng.

"Đây là một thỏa thuận". - tôi nói với chủ nhiệm khoa . Và Dennis được ở lại trường.

Dennis đã đỗ môn tích phân làm tất cả chúng tôi tự hào và sau khi tốt nghiệp, anh là một ngôi sao, anh được nhận giải thưởng khoa học về máy tính. Từ đó, anh trở thành một bộ phận trong cuộc đời tôi và của các phòng thí nghiệm của tôi. Anh là một trong những cha đẻ đầu tiên của đề án Alice. Là một nhà thiết kế, anh đã làm công việc lập trình, đặt nền móng giúp đưa hệ thống thực tế ảo đến với những lớp người trẻ tuổi.

Tôi đã đấu tranh cho Dennis khi anh hai mươi mốt tuổi. Bây giờ, ở tuổi ba mươi bảy, anh đã bắt đầu đấu tranh cho tôi. Tôi đặt niềm tin vào anh để đưa đề án Alice đi vào tương lai với vai trò nhà khoa học nghiên cứu thiết kế và đặt nền móng di sản nghề nghiệp của tôi.

Chú thích: (*) Randy Pausch là giáo sư bộ môn khoa học máy tính tại đại học Virginia. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng nghiên cứu và đã cộng tác làm việc với Adobe, Google, Electronic Arts, Walt Disney Imagineering. Bài viết này trích trong quyển "The Last Lecture" của ông, được viết  sau khi ông biết bệnh ung thư tụy của mình không còn khả năng chữa trị.

(**) SAT: Một trong những kỳ thi chuẩn hóa cho việc đăng ký vào một số đại học tại Mỹ. Hiện tại, kỳ thi SAT kéo dài trong vòng 3 giờ 45 phút. Kỳ thi này mang tính suy luận, gồm 3 phần chính, toán, đọc và viết với thang điểm từ 600 đến 2400.

(***) AP (Advanced Placement) : chương trình các lớp bậc đại học được dạy ở các trường phổ thông tại Mỹ và Canada.