Sổ tay lâm sàng - Vết loét do tì đè: Từ chuyên môn

Ann Nguyen

Vết loét do tì đè: Từ chuyên môn

Vết loét tì đè là những vùng tế bào hoại tử do lục nén giữa một mặt phẳng cứng và vùng mô có xương bên dưới hoạc do sự kết hợp của lực đè và cọ xát do lực kéo.  Tổn thương thường lấn vào phần dưới da hoặc lấn vào dãy cơ vào mô cơ, bao khớp, giây chằng hoặc xương.

Qua nhiều thập niên, nhiều từ chuyên môn đã được dùng để nói đến vết loét do tỳ đè: Đau do nằm (bedsore), loét do nằm (decubitius, decubiti), hoặc đau do loét tỳ đè (pressure ulcer sore.) Tuy nhiên, những từ chuyên môn này chuyên chở được mức độ tồn thương và cơ chế của tổn thương. Vì những vết loét này là hậu quả của tư thế trong đó bên cạnh tư thế nằm còn do tư thế ngồi, tư thế bó bột, hoặc mang nẹp cố định.

Nhóm từ loét do tỳ đè đã và đang được ưa chuông dùng vì nó diễn tả sát nghĩa của cơ chế bệnh và tổn thương. Hội The national Pressure Advisory Panel (NPUAP) đã thay đổi tên gọi cho bệnh lý này trong định nghĩa về loét do tỳ đè ở hội thảo năm 2007: “đó là sự tổn thương địa phương và hoặc thường trên vùng có xương phía dưới do lực đè nén hay sự kết hợp của lực kéo hay ma sát.” Tóm lại, loét do tỳ đè là nhóm từ được chấp nhận vì nó có tính chính xác và mô tả.

Pressure Ulcer: Terminology

Pressure ulcers are localized areas of tissue necrosis that develop when soft tissue is compressed between a firm surface and an underlying bony prominence or a combination of pressure and shear. Damage maybe confined to the epidermis or it may extend through the fascia to muscle, joint capsule, tendon, or bone.

Over the centuries, several terms have been used to describe pressure ulcers: bedsore, decubitus ulcer, decubiti, and pressure ulcer sore. The origin of the term bedsore is not known, but it predates the term decubitus. Decubitus, a Latin word referring to the reclining position (Fox and Bradley, 1803) dates from 1747 when French used it to mean bedsore. However, theses terms do not convey the tissue destruction associated with these lesions and because theses lesions result from positions other than the lying position such as sitting, casting, or using splint (Arnord, 1983.)

The term pressure ulcer has become the preferred term because it most closely describes the etiology and result ulcer. The National Pressure Ulcer Advisory Panel (NPUAP) revised its definition of pressure ulcer at its 2007 consensus conference to read: “localized injury to the skin and/or underlying tissue usually over a bonny prominence, as a result of pressure or pressure in combination with shear and or friction.” Thus, pressure ulcer is the acceptable term because it is more accurate and descriptive.

References:

Ruth, B. and Denise, N. 2007. Acute & chronic wounds. Current management concepts.

            4^Th Ed, Missouri, Elsevier Mosby

Baranoski, S. and Ayello, 2012. E. Wound care essentials. Practice principle. 2^nd .

            Philadelphia. Lippincott Williams & Wilkins