NGỒI THIỀN

Thích Nhất Hạnh

Thiền ngồi trên đường phố - ảnh minh họa

Được ngồi yên là một đặc ân.

Khi tổng thống Nelson Mandela đến thăm nước Pháp lần đầu sau thời gian bị giam cầm, một nhà báo đã hỏi:"Ngài mong muốn điều gì nhất?" Tổng thống Nelson Mandela trả lời:"Được ngồi yên và không phải làm gì cả. Từ khi ra khỏi tù, tôi không có được may mắn đó. Tôi quá bận, cho nên điều mà tôi mong muốn nhất là ngồi yên và không làm gì cả."

Có cơ hội được ngồi yên và thưởng thức hơi thở vào ra là điều rất tuyệt vời. Thở vào, thở ra, không có gì khó khăn. Mời bạn ngồi cho Nelson Mandela, ngồi cho tất cả những ai đang rong ruổi, cho tất cả những ai không có thì giờ trở về với chính mình để thực sự sống. Trong thời đại này, được ngồi yên là một sự xa xỉ mà cũng là điều hết sức cần thiết cho việc chữa trị và nuôi dưỡng thân tâm.

Chọn một tư thế mà bạn cảm thấy thoải mái nhất, ngồi trên tọa cụ hay trên ghế. Nếu ngồi trên ghế thì đặt cả hai lòng bàn chân xuống sàn nhà. Lưng thẳng nhưng không cứng. Buông thả hoàn toàn, ngồi thật tự nhiên trên ghế hoặc tọa cụ, bụng mềm, miệng mỉm cười. Chú tâm hoàn toàn vào các hơi thở vào, thở ra (*). Khoảng một vài phút, tâm bắt đầu xao lãng, khi ấy ta mỉm cười và nhẹ nhàng tập trung về hơi thở. Nếu có quá nhiều suy nghĩ khởi lên trong khi ngồi thiền, bạn đừng lo lắng, bực bội, chỉ cần mỉm cười, dịu dàng kéo ý thức trở về hơi thở mỗi khi bị xao lãng. Trong một buổi ngồi thiền sẽ có nhiều lần bạn bị mất tập trung, nhưng thực tập tinh tấn một thời gian số lần đó sẽ giảm đi.

Ngồi thiền trước hết là để không phải làm gì hết và để được buông xả. Khi nắm vững nghệ thuật theo dõi hơi thở và mỉm cười thì càng ngồi thiền càng thấy thích thú. Rồi, nhờ năng lượng của niệm và định, ta sẽ bắtv đầu quán chiếu sâu sắc vào thân thể, tâm thức và hoàn cảnh. Khi thấy mọi sự, mọi việc một cách rõ ràng sáng sủa, ta có thể tránh được rất nhiều lầm l64i. Ta sẽ có cơ hội làm những việc nên làm để đem lại an lạc hạnh phúc cho ta và cho những người ta thương yêu.

Đó chính là lợi ích của ngồi thiền.

chú thích: (*) Đừng để tâm ý chạy lăng xăng xa rời hơi thở, ví dụ:"Thở vào ... trời ơi, mình quên không tắt đèn trong phòng!" Như thế không phải là chú tâm vì tâm đang nhảy từ chuyện này sang chuyện khác.Phải theo dõi hơi thở từ đầu đến cuối. Hơi thở chỉ kéo dài bốn hay năm giây đồng hồ. Ai cũng có khả năng chú tâm một trăm phần trăm vào suốt chiều dài một hơi thở. Thực tập hơi thở tập trung vào ra trong một phút, ta dừng suy nghĩ được một phút. Thật tuyệt vời khi ta dừng được suy nghĩ và "sống" (với giây phút hiện tại). Hầu hết suy nghĩ của ta là chướng ngại cho việc "sống", bởi vì khi cứ miệt mài suy nghĩ thì ta không "có mặt", không thực sự "sống", không tiếp xúc với màu nhiệm của sự sống. "Tôi suy tư, nên tôi KHÔNG hiện hữu" . Bị lạc trong suy tư nghĩ là không hiện hữu (Câu này phản bác câu nói của Descarte "Tôi suy tư vậy tôi hiện hữu"). Chỉ cần một hơi thở vào và một hơi thở ra cũng đủ để ta ngưng thói quen suy nghĩ mà trở về với giây phút hiện tại - bây giờ và ở đây. Trong cuộc sống hàng ngày, thân ta có thể ở đây nhưng tâm đang phiêu bạt nơi nào, may mắn thay chúng ta có hơi thở. Hơi thở là nhịp cầu nối thân và tâm. Khi thân và tâm hợp nhất, ta thực sự có mặt. Ta thực sự có mặt thì những điều khác cũng có mặt, sự sống có mặt, những người thương yêu có mặt.