Thực chất ý nghĩa một câu ca dao xứ Huế

Hoàng Trọng Thược

Vua Thành Thái trong lúc bị đày bên đảo Réunion

Cách đây vài chục năm, tại Huế trong dân gian có lưu truyền câu ca dao sau:

"Kim Luông có gái mỹ miều,

Trẫm thương, trẫm nhớ, trẫm liều, trẫm đi"

Câu ca dao trên ám chỉ vua Thành Thái.

Tương truyền rằng hồi ông vua này đang tại vị, đêm đêm thường hay xuất các để đi lùng bắt gái đẹp đem về cung cấm làm tì thiếp, khiến cho nhà nào có con gái đẹp đều nơm nớp, lo gả chồng đi cho sớm, hoặc đêm đến thì gởi đi ngủ nhà khác để tránh tai họa. Người ta đồn rằng, ban ngày nhà vua cho lính cận vệ đi khắp các nẻo chợ xem nhà nào có con gái đẹp chưa chồng thì về tâu lại. Ban đêm, vua cho lính dùng xe song mã bít bùng đi bắt cóc các cô gái ấy đem về Nội. Cũng có khi chính nhà vua thân chinh nữa.

Làng Kim Luông ở phía Tây Thành Nội Huế nổi tiếng có lắm "gái mỹ miều" nên thường được nhà vua chiếu cố. Do đó, mới có câu ca dao trên, có ý mỉa mai châm biếm ông vùa "hoang dâm" ấy.

Thật ra, câu chuyện trên chỉ là một giai thoại  do các tay sai của thực dân Pháp bịa ra để hạ uy tín một ông vua có lòng yêu nước, có tư tưởng và thái độ chống Pháp; hoặc do chính nhà vua đặt ra  và cho lưu truyền trong dân chúng để đánh lạc hướng dư luận và che giấu việc chuẩn bị kháng Pháp.

Vua Thành Thái đã giả điên để che mắt người Pháp. Nhà vua đã bỏ tiền ra để tuyển mộ một đội nữ binh, cho mặc quần áo theo kiểu riêng, hàng ngày luyện tập quân sự cho họ, có ý dùng vào việc kháng Pháp sau này.

Việc tuyển chọn nữ binh nói trên được làm trong vòng bí mật. Nhà vua cho lính cận vệ thân tín đến tiếp xúc với họ và gia đình, nếu được chấp nhận, nhà vua cho dàn cảnh "bắt cóc" họ bằng cách hẹn ngày giờ (thường là ban đêm) và địa điểm gặp gỡ, rồi lính cận vệ của  nhà vua hoặc chính  hà vua đem song mã đến đón họ - người ngoài tưởng là bắt cóc - đem vào cung cấm. Ở đây, mội đội nữ binh gồm 50 người, được huấn luyện quân sự. Sau khi luyện tập thành thục, 50 nữ binh ấy được bí mật giao trả về gia đình, đợi khi hữu sự thì nhập ngũ chống Pháp. Sau đó lại tuyển thêm 50 nữ binh mới ...

Để bảo mật, các cô gái bị bắt cóc thường được đưa vào cấm thành bằng cửa hữu của Thành Nội, gần làng Kim Luông, vì con đường chạy dọc theo bên ngoài hoàng thành dẫn đến của Hữu rất vắng vẻ vào ban đêm, hai bên đường lại không có nhà cửa của dân chúng, cũng do vậy mà các cô gái ở làng này được tuyển mộ ưu tiên và nhiều hơn cả.

Lý do thứ hai là các cô làng An Ninh (giáp Kim Long) được tuyển, hầu hết đều là thợ dệt vải (vải An Ninh rất nổi tiếng) nên vua Thành Thái cho tổ chức ở Đại Nội một cái chợ dệt vải, một mặt để đánh lừa thực dân Pháp và mặt khác, để cho nữ binh của nhà vua có công việc mà bán vải lấy tiền trang trải các chi phí.

Tuy nhiên, công viêc kháng Pháp trên cuối cùng bị bại lộ. Vua Thành Thái sau đó bị thực dân Pháp đầy sang đảo Reunion thuộc Phi Châu cho đến năm 1947 mới được trở về nước.