Raymond Rabbitt - Rain Man trong phim

D.A. Treffert

Tom Cruise - Dustin Hoffman / Charlie Rabbitt - Raymond Rabbitt

Raymond Rabbitt, nhân vật chính trong bộ phim Rain Man, đã trở thành nhân vật mang hội chứng bác học tự kỷ được biết đến nhiều nhất trên thế giới nhờ tài thể hiện hội chứng này một cách nhạy cảm và chính xác đến kinh ngạc của Dustin Hoffman. Bộ phim ra mặt công chúng vào năm 1988 và chỉ trong 101 ngày trình chiếu đầu tiên nó đã đưa hội chứng bác học đến với nhận thức đông đảo của công chúng hơn tất cả những nỗ lực thu hút sự quan tâm đối với hội chứng này trong suốt 101 năm trước đó, sau mô tả được công bố năm 1887 của Down về căn bệnh. Đó là một phim đáng nhớ về một bác học đáng nhớ. Nó dành được bốn giải của viện Hàn Lâm Điện Ảnh, trong đó có giải diễn viên nam xuất sắc nhất cho Dustin Hoffman và giải phim hay nhất trong năm 1988. Tôi đã vinh dự được mời làm cố vấn cho bộ phim đó. Vì bộ phim giới thiệu người mang hội chứng bác học với thật nhiều người, nên những nỗ lực và hoạt động dẫn tới việc tạo ra nó, cũng như tính xác thực và thành công của nó đáng được xét tới ở đây.

Sau cuộc tái ngộ tại bệnh viện với động cơ chẳng mấy tốt đẹp là một chuyến đi xuyên qua nước Mỹ từ Cincinnati đến Los Angeles trên chiếc Buick 49

Bộ phim là câu chuyện về hai anh em trai, Charlie Rabbitt và người anh Raymond Rabbitt, một bác học-tự kỷ (*). Cha họ qua đời để lại 3 triệu đô la cho quỹ chăm sóc Raymond ở viện nơi anh sống hầu hết trong quãng đời trưởng thành. Charlie muốn số tiền đó. Charlie tìm ra nơi Raymond ở, phát hiện ra chính bản thân cậu không nhớ gì về người anh bởi khi Raymond được đưa vào viện năm 18 tuổi lúc Charlie mới chỉ 2 tuổi.Khi ấy, với tuổi còn quá nhỏ, Charlie thường gọi anh mình theo kiểu trẻ con là Rain Man, bời cái tên Raymond đối với cậu  nghe giống như hai từ đó. Sau cuộc tái ngộ tại bệnh viện với động cơ chẳng mấy tốt đẹp là một chuyến đi xuyên qua nước Mỹ từ Cincinnati đến Los Angeles trên chiếc Buick 49 với những cuộc phiêu lưu mà trong đó một số hành vi tự kỷ và kỹ năng bác học của Raymond lại hóa ra hữu ích, mặc dù không phải không có chút rắc rối.

Kết thúc bộ phim, Charlie đã thay đổi "cách nhìn" về người anh, từ chỗ xem anh là một kẻ "dị thường" hoặc một người "trí tuệ chậm phát triển" đến chỗ công nhận rằng anh mình chỉ là một "người khác biệt" so với những người bình thường và có nhiều điểm rất đặc biệt. Không có phương thuốc nào chữa trị hội chứng tự kỷ trong chuyến đi sáu ngày ấy (và thực ra không nhất thiết phải có). Kết thúc bộ phim, Raymond trở lại viện, nhưng rõ ràng cả hai anh em Raymond và Charlie đã thay đổi, Raymond tự lập hơn và bệnh của anh có giảm đi chút ít, còn Charlie trong khi cố loại bỏ các kiểu hành vi kỳ quặc của anh mình cũng học được cách thích ứng với nó. Chalie, cũng như Raymond, cũng đã học được điều gì đó về cảm xúc và tình thương yêu. Bức tường tự kỷ của Raymond đã lung lay chút ít, và bức tường nhẫn tâm của Charlie cũng đã lung lay, họ chỉ là hai bức tường khác nhau.

Bản phóng tác đầu tiên của Rain Man do Barry Morrow viết, ông cũng chính là người trước đó đã viết cốt truyện cho bộ phim truyền hình nổi tiếng mang tên Bill, trong đó diễn viên Mickey Rooney thủ vai một người thiểu năng trí tuệ. Kịch bản Rai Man được lấy cảm hứng từ một thanh niên khuyết tật khác - Kim - người mà Morrow đã tình cờ quen tại thành phố Salt Lake, là người có một số kỹ năng bác học đáng kinh ngạc. Morrow đã gửi kịch bản đó đến Hollywood. Khi kịch bản đến được với người đại diện của Dustin Hoffman, ông đã gợi ý Hoffman đóng vai người em Charlie Rabbitt. Nhưng Dustin Hoffman đã xem chương trình "sáu mươi phút" về Leslie Lemke vào tah1ng 10 năm 1983, và rất cảm động, cảm động đến rơi nước mắt. Anh muốn đóng vai người mang hội chứng bác học  chứ không phải vai người em. Tom Cruise được chọn vào vai người em. Đó là một sự chọn vai tuyệt vời.

Ngày 25 tháng 10 năm 1986, Gail Mutrux, người đồng sản xuất bộ phim đã gửi bản chiếu thữ bộ phim cho tôi để lấy ý kiến bởi bà ấy biết tôi quan tâm và nghiên cứu hội chứng  bác học. Mutrux đầu tư tâm trí cho bộ phim và theo dõi sát sao suốt quá trình sản xuất để đảm bảo câu chuyện xác thực và có thể tin được. Về mặt đó, bà đã thành công.

Bản chiếu thử gửi cho tôi vào tháng 10 năm 1986 ấy rất khác so với bản cuối cùng. Trước hết, trong bản gửi cho tôi khuyết tật của Raymond là khuyết tật trí tuệ  hơn là hội chứng tự kỷ. Nhiều người, đặc biệt là Dustin Hoffman cảm thấy rằng bức chân dung của một người tự kỷ, với kiểu hành vi đặc trưng sẽ khiến cho nhân vật Raymond Rabbitt , một nhân vật chưa bao giờ xuất hiện trong điện ảnh, sẽ thu hút được nhiều sự chú ý hơn. Vả lại, hội chứng tự kỷ sẽ tạo ra một cơ hội cho sự tương tác phức tạp hơn giữa hai anh em nhà Rabbitt. Tất nhiên đó là một thay đổi quan trọng  và đúng như dự đoán, đó là một sự thay đổi đã mang lại thành công. Tuy nhiên, nó đòi hỏi kịch bản phải được viết lại, thay đổi hình mẫu bác học có thực mà Morrow đã viết thành một nhân vật mới. Các kỹ năng bác học được giữ nguyên nhưng khuyết tật thì thay đổi thành một dạng hoàn toàn khác, dạng tự kỷ với những đặc điểm phân biệt  và những nét nổi bật của căn bệnh này.

Thay đổi cốt yếu thứ hai nằm ở việc tái tạo và duy trì tính chân thực để câu chuyện có thể tin được. Kịch bản đưa ra vào năm 1986 chứa cái mà tôi sợ rằng Hollywood có thể sẽ nhấn mạnh vào để mô tả hội chứng bác học  đến độ sẽ khiến khán giả khó mà tin được. Bản thân hội chứng này rất đặc biệt, nó chẳng cần phải tô vẽ thêm. Nhưng kịch bản đầu tiên đó có những cảnh đặc trưng Hollywood hơn - Mafia, những cuộc chạy trốn gay cấn và một cảnh săn đuổi trong đó Charlie và Raymond phóng ra từ một nhà kho trên một chiếc xe gắn máy hoạt động được nhờ kỹ năng bác học về cơ khí của Raymond. May thay, các cảnh tương tự như cảnh đó đã góp phần làm cho kịch bản đáng tin hơn.

Thay đổi quan trọng thứ ba chính là kết thúc câu chuyện. Kịch bản gốc có một cái "kết thúc có hậu". Raymond đã cải thiện nhiều đến nỗi anh không phải quay lại viện nữa. Anh chuyển đến sống với em trai, họ chơi bóng cùng nhau và vui sống hạnh phúc. Trong khi kết thúc ấy tạo nên một câu chuyện hay nó cũng làm cho câu chuyện trở nên "phi hiện thực". Kết thúc trong kịch bản cuối cùng là một kết thúc hợp lý. Raymond đã có sự thay đổi, sự gần gũi phần nào đó còn ngập ngừng đã ló ra và người xem cảm nhận được sự khởi đầu cho phép họ nghĩ rằng một ngày nào đó, Raymond sẽ được ra viện. Đó là một kết thúc khiến khán giả hy vọng, nhưng là một kết thúc sát thực tế, bởi vì cái mà người ta mong đợi ở một chuyến đi sáu ngày niềm hy vọng mới chứ không phải là một phương thuốc chữa được bệnh tự kỷ.

Bộ phim đã trải qua nhiều xáo trộn trước khi đạt đến phiên bản cuối cùng của nó. Kịch bản phim được tóm tắt trên tờ Newsweek số ra ngày 16 tháng 1 năm 1989. Ba nhà viết kịch bản tham giatrong đó có Ronald Bass người đã đóng góp những phần viết lại cho kịch bản cuối cùng, cùng với Barry Morrow trong vai đồng tác giả kịch bản. Tương tự như vậy, bộ phim qua tay nhiều đạo diễn danh tiếng trong đó có Marty Brest, Stephen Spielberg và Sydney Pollack. Cuối cùng Barry Levinson, người vừa hoàn thành bộ phim "Chào buổi sáng, Việt Nam", được chọn làm đạo diễn của bộ phim. Bộ phim còn bị ảnh hưởng bởi cuộc đình công của những người viết kịch bản.
 Rain Man trong phim/ Rain Man ngoài đời -Phần một

(còn tiếp)

Chú thích (*) Autistic savant

Rain Man Official Trailer