BIẾT BẠN ĐANG Ở ĐÂU

Randy Pausch *

"Chào chàng giáo sư trẻ, anh có thể làm gì cho chúng tôi nào?"

Đó là câu chào tôi nhận được từ Mk Haley, một Imagineer hai mươi bảy tuổi, người được giao nhiệm vụ giúp đỡ tôi trong thời gian làm sabbatical tại Disney.

Tôi đã đến một nơi mà những uy tín học thuật của tôi chẵng mảy may có một ý nghĩa gì. Như một kẻ lữ hành đến miền đất lạ, tôi phải tìm cách nhanh chóng làm quen với đồng tiền của dân địa phương.

Nhiều năm sau tôi đã kể cho các sinh viên về trải nghiệm này, bởi đó là một bài học cốt yếu.

Mặc dù đã đạt được ước mơ tuổi thơ là trở thành một imagineer, tôi đã phải từ đỉnh cao uy tín trong phòng nghiên cứu hàn lâm của mình để tụt xuống thành một chú vịt lạ trong một cái ao đầy sóng gió. Tôi phải hình dung cách làm thế nào để có thể thích nghi được với môi trường văn hóa sáng tạo hoặc-thắng-hoặc-thua này.

Tôi đã làm việc trong trò chơi thực tế ảo Aladin rồi được thử trong đề án Epcot (2). Cùng các Imagineer khác, tôi tham gia phỏng vấn những người đến chơi, xem họ ưa thích trò chơi ra sao. Họ có bị hoa mắt, chóng mặt hay buồn nôn không?

Một số đồng nghiệp mới than phiền là tôi đã áp dụng những khuôn mẫu hàn lâm không phù hợp với đời thực. Họ nói tôi quá tập trung nghiền ngẫm nghiên cứu số liệu, quá nhấn mạnh tiếp cận sự việc theo khoa học thay vì dựa theo xúc cảm. Đó là sự đối lập giữa định hướng hàn lâm (tôi) vời định hướng giải trí (họ). Cuối cùng, sau khi tìm ra phương thức để giảm hai mươi giây cho mội lượt khách bằng việc thay đổi cách xếp khách lên xe chơi, tôi mới giành được sự chú ý của các Imagineer đã từng nghi ngời tôi.

Lý do tôi kể câu chuyện này là để nhấn mạnh, bạn cần phải nhạy cảm như thế nào khi chuyển từ một phong cách làm việc này sang một phong cách khác - trong trường hợp các sinh viên của tôi là từ ghế nhà trường sang công việc đầu tiên của họ.

Rốt cuộc, đến cuối kỳ sabbatical, các Imagineer đã mời tôi nhận việc làm ở đó. Sau nhiều trăn trở, tôi đã từ chối. Công việc dạy học đã hấp dẫn tôi quá mạnh. Vì tôi đã biết cách giao lưu trong cả môi trường hàn lâm lẫn công nghiệp giải trí, Disney đã tìm ra một cách để giữ tôi. Tôi đã trở thành cố vấn, làm một ngày mỗi tuần cho Imagineering, một công việc mà tôi đã rất hân hạnh làm trong mười năm trời.

Nếu bạn có thể tìm cách bước đi giữa hai nền văn hóa, có thể bạn sẽ có được thứ tốt nhất của cả hai thế giới.

Chú thích: (*) Randy Pausch là giáo sư bộ môn khoa học máy tính tại đại học Virginia. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng nghiên cứu và đã cộng tác làm việc với Adobe, Google, Electronic Arts, Walt Disney Imagineering. Bài viết này trích trong quyển "The Last Lecture" của ông, được viết  sau khi ông biết bệnh ung thư tụy của mình không còn khả năng chữa trị. Bài viết này kể lại buổi thuyết trình mang tựa đề "Bài giảng cuối cùng" của ông trước các sinh viên và đồng nghiệp